Gepubliceerd op 08-06-2017

De R.K. kerk St.-Franciscus Xaverius in Amersfoort

betekenis & definitie

('t Zand 29) is een driebeukige neoclassicistische-pseudo-basiliek, gebouwd in 1816-'17 naar ontwerp van F. Wittenberg ter vervanging van een oudere schuilkerk op dezelfde plaats. Het gebouw is in 1851 vergroot met een iets uitspringend transept met gestuct koepelgewelf en een recht gesloten koor. In plattegrond en opbouw vertoont de kerk sterke gelijkenis met de ‘Elleboogkerk’, doch is ruimer van opzet en rijker van vormgeving.

De door kolossale geblokte ionische pilasters gelede bakstenen voorgevel heeft een dorische ingangspoort. De middenpartij wordt afgesloten door een houten fronton, met daarboven een zeskantig houten klokkentorentje met koepelvormige spits. Evenals in de ‘Elleboogkerk’ worden de beuken gescheiden door ionische zuilen; de wanden zijn geleed door middel van ionische pilasters. Zowel de vlakke plafonds van de zijbeuken, als de ton- en koepelgewelven boven het overig deel van de kerk zijn voorzien van stucversieringen. Het neobarokke hoofdaltaar dateert uit 1852. Het met gesneden muziekinstrumenten versierde orgel werd in 1819 door G.Th. Bätz vervaardigd. Het binnenwerk van dit orgel is in 1926 ingrijpend gewijzigd. De kerk is in 1982 gerestaureerd.