Monumenten in Nederland: Overijssel

R. Stenvert, C. Kolman en Ben Olde Meierink (1998)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De Herv. Kerk in Hellendoorn

betekenis & definitie

De Herv. Kerk (Dorpsstraat 39), oorspronkelijk gewijd aan St.

Sebastianus, is een kerk bestaand uit een eenbeukig romaans schip, een laatgotisch schip met driezijdig gesloten koor en een gedrongen toren van drie geledingen en een tentdak. De kerk werd midden 12de eeuw gebouwd en had behalve een eenbeukig schip een smaller, rechtgesloten koor.

Het schip, gefundeerd op veldkeien en opgetrokken in ijzeroer met daarboven tufsteen, is bewaard gebleven. Oorspronkelijk zijn de buitenmuren gepleisterd geweest.

Aan de zuidzijde bevindt zich nog een in ijzeroer uitgevoerde romaanse ingang. De vensters van het schip zijn in later tijd vergroot.

In 1442 verkocht men een stuk land voor de bouw van de toren. In de toren hangen een klok uit 1543 door Geert van Wou jr. en een klok uit 1547 door Willem Wegewaert.

In 1485 volgde de bouw van een nieuw schip met twee rechtgesloten zijkapelen en aan de noordzijde een sacristie. Rond 1610 is de kerk in hervormde handen overgegaan en kwam er een oostelijke ingang tot stand.

Een storm in 1747 vernielde het gewelf van het koor; men verving het door een houten zoldering.

In 1829 werden kerk en predikantswoning hersteld.

In 1926 werd de toren hersteld en in 1936 werden in het interieur enkele restanten van schilderingen van het Laatste Oordeel gevonden. In 1961-'62 vond onder leiding van J.

Jans een zeer ingrijpende restauratie plaats, waarbij alle resten van schilderingen zijn verdwenen, evenals de galerij en het orgel. Ook de kap op het schip uit de eerste helft van de 14de eeuw werd toen gesloopt.

Boven het koor werden de kruisribgewelven herbouwd en boven het schip het houten spitstongewelf. Tot de inventaris behoort een gedeeltelijk nog 17de-eeuwse eikenhouten avondmaalstafel en de eikenhouten kansel met geelkoperen lezenaar uit circa 1748.

De gebrandschilderde ramen uit 1962 zijn van J. Schoenaker.

Het orgel werd een jaar later geleverd door Leeflang uit Apeldoorn.