Hoogveenranddorp waarvan de ontwikkeling sterk is bepaald door de zuidelijker gelegen Ommerschans (gemeente Ommen). Het huidige dorp ontstond op de plek waar een noord-zuid lopende dekzandhoogte het hoogveengebied kruist.
Over deze hoogte liep de belangrijke route van Ommen naar het noorden, die zich bij Balkbrug splitste in een weg via Meppel naar Leeuwarden en een andere via Hoogeveen naar Groningen. Ten zuiden van deze splitsing werd in 1599 de redoute aangelegd.
In 1623-'28 volgde verbetering tot schans in de vorm van een gebastionneerd vierkant met arsenaal, kruitkamer, majoorswoning en soldatenbarak. In 1672 werd de Ommerschans door de verdedigers verlaten en ondanks verbetering in 1735-'45 bleef ze ook in 1795 onverdedigd.
In 1819 werd de schans overgenomen door de Maatschappij van Weldadigheid (gesticht door J. van den Bosch) om in de lege gebouwen een bedelaarskolonie te stichten. In 1836 verwoestte een orkaan een deel van de gebouwen.
De daarvoor in de plaats gekomen laagbouw werd in 1908-'09 afgebroken. Nadat in 1890 de kolonie door het Rijk werd overgenomen en de landerijen verkocht, volgde in 1893-'94 even ten noorden de bouw van het Rijksopvoedingsgesticht voor jongens ‘Veldzicht’.
Het dorp Balkbrug zelf ontstond in 1811 aan de Dedemsvaart, waar deze minder diep werd. Om schepen met grote diepgang te weren werd onder brug VII een balk aangebracht.
Na de oorlog volgde de bouw van een nieuwbouwwijk tussen het gesticht en de in 1966 gedempte Dedemsvaart.
