Het voorm. Burgerweeshuis (St.-Luciënsteeg 27) is een gebouwencomplex tussen Kalverstraat en Nieuwezijds Voorburgwal met twee binnenplaatsen aan weerszijden van de in 1865 volledig overkluisde Begijnensloot.
Het in 1523 gestichte burgerweeshuis werd in 1580 hier ondergebracht in het voormalige St.-Luciënklooster. Uit 1581 dateert de door Joost Jansz Bilhamer vervaardigde maniëristische toegangspoort aan de Kalverstraat (met dichtregels van Vondel).
De gevel erboven, met het door Willem de Keyser gebeeldhouwde stadswapen met festoenen, is uit 1642.In 1631 werd het voormalige oudemannengasthuis (1545) bij het weeshuis getrokken, waarna een grootscheepse verbouwing van het complex volgde. In het oudemannengasthuis (oostzijde) richtte men het jongenshuis in met de Kleine of Jongensplaats. Boven de open zuilengalerij aan deze plaats bevond zich de jongensschool (1632). In 1739 kreeg het voormalige oudemannenhuis de huidige gevel met een zandstenen deuromlijsting in Lodewijk XV-stijl van de hand van Jan van Logteren. De tweelaagse houten galerij met kastjes is uit 1762. Ter plaatse van het klooster kwam in 1634-'35 het meisjeshuis tot stand met de Grote of Meisjesplaats.
Deze binnenplaats wordt omsloten door vleugels met kolossale ionische pilasters, uitgevoerd in oranje-rode baksteen en zandsteen naar ontwerp van Jacob van Campen. Een in 1598 door Hendrick de Keyser gebouwd kinderhuis aan de oostzijde van deze binnenplaats werd in 1744 vervangen door een vleugel in dezelfde stijl als de drie 17de-eeuwse vleugels. De Meisjesplaats is toegankelijk via de met gebosseerde dorische pilasters uitgevoerde maniëristische toegangspoort aan de St.-Luciënsteeg (1571). Deze was afkomstig van de stadstimmerwerf en werd in 1643 door Jacob van Campen hier geplaatst (jaartal veranderd in 1643). Bij deze doorgang staat het in 1636 gebouwde boekhoudershuis (Cas Comptoir). Ter vervanging van een in 1590 opgetrokken bouwdeel verrees rond 1680 de sober uitgevoerde vleugel aan de Nieuwezijds Voorburgwal met een door Bartholomeus Eggers gehouwen stadswapen.
In de blinde gevel van de voorm. keukenvleugel uit 1732, langs de noordzijde van de St.-Luciënsteeg, heeft men in 1924 enkele van elders afkomstige gevelstenen ingemetseld. Het complex is in 1969-'75 verbouwd tot Amsterdams Historisch Museum naar plannen van B. van Kasteel enJ. Schipper, waarbij ter plaatse van de voormalige Begijnensloot een deels overdekte schilderijengalerij is ingericht. De oude regentenzaal heeft een door Jacob van Campen ontworpen schoorsteenwand met een marmeren schouw voorzien van ionische zuilen en een schoorsteenstuk (Abraham de Verwer). De plafondschildering is van Cornelis Holsteyn (1656). De in het restaurant opgestelde midden-17de-eeuwse beelden van David en Goliath zijn gemaakt door Albert Jansz Vinckenbrink.
Verder is er een gedenksteen voor de in het weeshuis opgegroeide zeeheld J.C.J. van Speyk (1831, J. de Greef en C. Sigault).
