Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Verdedigingswerken in Bergen op Zoom

betekenis & definitie

Verdedigingswerken. Het belangrijkste restant van de eens zo uitgebreide vestingwerken rondom de stad is het in 1702 voltooide ravelijn Op de Zoom (Korneel Slootmanslaan ong.), een vrij zeldzaam voorbeeld van een verdedigingswerk volgens het Nieuwnederlands Stelsel.

De aarden wallen zijn bekleed met muurwerk van ijsselsteen, voorzien van kazematten. Inwendig is nog een kanonkelder en een geschutsgalerij aanwezig. Het ravelijn is in 1931-'32 onder leiding van H. van Heeswijk gerestaureerd. De binnenruimte is sinds 1977 openbaar plantsoen. Van de in 1584-'88 aangelegde vijfhoekige Waterschans (‘Zuydfort’) bij de Kop van 't Hoofd is voornamelijk nog de voorwal te herkennen, al kreeg dat door de dijkverzwaringen van de Oosterscheldewerken meer het karakter van een dijk. Samen met het geheel verdwenen ‘Noordfort’ beschermde het de toegang tot de haven.