Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 13-07-2017

De R.K. St.-Martinuskerk in Cuijk

betekenis & definitie

De R.K. St.-Martinuskerk (Kerkstraat 8) is een driebeukige neogotische kruisbasiliek met dubbeltorenfront, gebouwd in 1911-'13 naar plannen van C. Franssen. Van de ernaast gelegen middeleeuwse St.-Martinuskerk bleef alleen de hiervoor genoemde toren bewaard.

De twee westtorens van de nieuwe kerk hebben vier geledingen en slanke, gedeeltelijk opengewerkte, naaldspitsen met flankerende hoektorentjes. Boven de drie portalen in de voorgevel zijn reliëfs geplaatst van de hand van H. van der Geld. Het interieur is voorzien van kruisribgewelven met hardstenen schalken en kolommen met koolbladkapitelen. Het imposante hoofdaltaar werd tussen 1891 en 1909 op eigen initiatief gemaakt door H. van der Geld, die het eigenlijk een plaats in de Bossche St.-Jan had toegedacht. Het toont elf taferelen uit het leven van Christus en vierentwintig scènes uit het Oude Testament. De twee zijaltaren (1912-'13) zijn vervaardigd door M. van Bokhoven, de gebrandschilderde ramen (1916-'17) door het atelier van F. Nicolas en de wandschilderingen (1933) door J. Wilbrink. Het barokke orgel werd in de tweede helft van de 17de eeuw gebouwd, waarschijnlijk in Luik, en in 1804 naar Cuijk overgebracht, waar het onder meer in 1861 door L. Smits werd omgebouwd. Het deels gesloten kerkhof bevat diverse interessante 19de-eeuwse graven en een neogotische kerkhofkapel uit omstreeks 1895 naar plannen van P.J.H. Cuypers. In de kapel staat een retabel met kalkstenen calvariegroep. De pastorie (Kerkstraat 10) is een groot herenhuis met gepleisterde lijstgevel en empire-boogramen uit omstreeks 1840.