Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De norbertijnerabdij in Heeswijk-dinther

betekenis & definitie

De norbertijnerabdij (Abdijstraat 49, Heeswijk) ontstond aan het eind van de 12de eeuw als uithof van de abdij te Berne (bij Heusden).

Onder abt Coenraad van Malsen werd het bestaande gebouw in 1546 vervangen door een nieuw buitenverblijf, dat bekend staat als ‘Het Slotje’. Het is een L-vormig pand met vierkante traptoren in de binnenhoek. In het muurwerk van de toren zijn een gevelsteen met het wapen van de abt en een jaartalcartouche met decoratie in vroege renaissance-vormen opgenomen. Toen de abdij te Berne in 1648 werd opgeheven, weken enkele ordeleden uit naar Bedaf in het vrije Land van Ravenstein. Vandaaruit vestigde men in 1857 te Heeswijk een nieuwe abdij.

In 1857-'58 werd een vrijstaand neoclassicistisch kloostergebouw opgetrokken, mogelijk naar plannen van J.H. Laffertée. Tussen het oude en het nieuwe gebouw kwam in 1867-'70 een neogotische vleugel tot stand naar ontwerp van Th. Asseler. Samen met A.C. Bleys was deze in 1881 ook verantwoordelijk voor de kloosterkerk.

Die kerk werd in 1926-'27 naar plannen van H.W. Valk aan de voorzijde uitgebreid met een nieuw schip en een massieve terzijde staande toren. Deze uitbreiding was een geschenk van de N.C.B.; in de linker gevelhoek staat dan ook het door J. Cantré gemaakte beeld van pater G. van den Elsen de ‘Boerenapostel’ grondlegger van die boerenbond. Aan de oostzijde van de abdij ligt het uit 1893 stammende gymnasium, van de hand van C.H. Dobbe.

H.W. Valk ontwierp de in 1934 opgerichte toegangspoort tot het in een parkachtige omgeving gelegen complex.