Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De Herv. kerk in Oirschot

betekenis & definitie

De Herv. kerk (Vrijthof 1) is een vroeg-12de-eeuwse romaanse zaalkerk, opgetrokken in tufsteen.

Als O.L. Vrouwekerk was ze de eerste parochiekerk van Oirschot. Vanaf 1648 deed ze dienst als Boterwaag en in 1801 werd ze Herv. kerk. Het romaanse koor verving men vermoedelijk in het begin van de 15de eeuw door een gotisch koor, dat in 1880 op één travee na werd gesloopt. De westgevel, waarvan de oorspronkelijke top is verdwenen, heeft vier spaarvelden met rondboogfriezen. Het met leien beklede torentje dateert uit 1786.

Tijdens de restauratie in 1960-'62 zijn in de noord- en zuidgevel de kleine rondboogvensters in oorspronkelijke vorm hersteld. De vorm van het verdwenen koor is in het plaveisel aangegeven. Het schip heeft een laat-13de-eeuwse houten kap met onbeschoten tongewelf, een van de oudste houten tongewelven in Nederland. De groene rankenbeschildering op de triomfboog is een reconstructie. De inventaris omvat een preekstoel uit omstreeks 1650, met kussenpanelen en getorste ionische hoekzuilen, en verder een doopbekkenhouder en een lessenaar. De laatste is in 1756 gegoten door Claude Demeny en draagt het wapen van Nassau-Dietz. Het orgel werd in 1751 gebouwd door Ludovicus de Backer.