Monumenten in Nederland: Gelderland

Sabine Broekhoven, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Ronald Stenvert en Marc Tenten (2000)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Mariëndaal in Oosterbeek

betekenis & definitie

Mariëndaal in Oosterbeek (Mariëndaal 8-10). Dit landgoed is in de 18de eeuw ontstaan ter plaatse van het in 1392 gestichte en rond 1587 gesloopte klooster Mariënborn.

Johan Brantsen liet hier in 1735 een huis bouwen, dat bij een ingrijpende verbouwing en vergroting in 1857 zijn huidige aanzien kreeg. Het werd na oorlogsschade hersteld (1948) en later gerestaureerd (1970).

Achter het huis staan naoorlogse gebouwen ten behoeve van de huidige bestemming als bedrijfslaboratorium voor grond- en gewasonderzoek.Het sterk geaccidenteerde landgoed omvat nog restanten van een 18de-eeuwse parkaanleg. De parkaanleg is verder rond 1857 tot stand gekomen. Een bijzonder element is de zeer lange beuken berceau uit circa 1865. De sprengen zijn omgevormd tot waterlopen met kleine watervallen en bruggetjes. Sinds 1843 loopt de verhoogde spoorlijn richting Utrecht dwars door het landgoed met een viaduct over de Middellaan. Op het landgoed staan enkele 19de-eeuwse gebouwen, te weten een ijskelder, enkele boerderijen, een boswachterij en portierswoningen.

De toegang aan de Utrechtseweg wordt geflankeerd door twee vazen (circa 1755), die aan de Amsterdamseweg door gietijzeren posten met de naam van het landgoed. Op een heuvel is in 1939-'40 door de Oxfordbeweging (morele herbewapening) in traditionalistische vormen de achtzijdige ‘Christuskoepel’ gebouwd naar ontwerp van A. Kropholler en met beeldhouwwerk van M. Andriessen. Sinds 1936 is Mariëndaal in bezit van de Stichting Het Geldersch Landschap. In 1979 is de buitenplaats Boschveld toegevoegd.