Huis Scherpenzeel in Scherpenzeel (Burgemeester Royaardslaan 3) is een omgracht, tweebeukig landhuis met zadeldaken tussen topgevels en aan de achterzijde een grotendeels ingebouwde toren met arkeltorentjes. Deze toren verrees in de 14de eeuw als vrijstaande woontoren.
De voorste beuk van het huis dateert voor het grootste deel uit de eerste helft van de 16de eeuw en kreeg een eeuw later de huidige breedte. Bij de vergroting van het huis in 1652 kwam de huidige achterbeuk tot stand en werd de middeleeuwse toren ingericht als trappenhuis. In 1857-'58 lieten H. Rooyaards en zijn vrouw B.M. van Naamen het huis verbouwen in de vormen van de Willem II-gotiek naar ontwerp van S.A. van Lunteren. Het huis werd gepleisterd en voorzien van een middenrisaliet, ‘torenvormige’ accenten bij de hoeken en een borstwering met kantelen. In 1980-'83 is het huis gerestaureerd en ingericht als raadhuis. Het interieur is deels in 1857-'58 en deels in 1902 aangebracht.
Het huis ligt in een door Van Lunteren ontworpen landschapspark (1859), waarvoor de vroegere grachten zijn vergraven. Om het park staat een gietijzeren hek in neoclassicistische stijl. Ten zuidoosten van het huis bevindt zich een gepleisterd, driebeukig koetshuis uit 1858; eveneens door Van Lunteren ontworpen in de vormen van de Willem II-gotiek. Naast de toegangspoort staat het poorthuis (Dorpsstraat 186), een eenlaagse dienstwoning uit 1858. Uit 1865 stamt het voorm. jagershuis ‘Het Koepeltje’ of ‘Beekvliet’ (Broekerlaan 23), een gepleisterd eclectisch eenlaagspand met uitgebouwde herenkamer en veranda. Bij de buitenplaats behoort ook de in 1868 opgetrokken boerderij ‘Het Dorp’ (Vlieterweg 11).
Deze hallenhuisboerderij heeft een gewelfde kelder en een herenkamer; de voorgevel is voorzien met baksteenpilasters en decoratief lattenwerk. Naast de boerderij staat een houten schuur uit dezelfde tijd.
