Monumenten in Nederland: Gelderland

Sabine Broekhoven, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Ronald Stenvert en Marc Tenten (2000)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Hattem

betekenis & definitie

Kleine stad, ontstaan in de middeleeuwen op een oeverwal van de IJssel. De in 892 voor het eerst genoemde agrarische nederzetting ‘Hattem’ of ‘Gaedsberg’ lag mogelijk iets westelijker.

De kerk aldaar wordt in 1176 vermeld.De nederzetting kreeg stadsrechten in 1299. Aan de zuidoostzijde verrees in 1404-'20 de landsheerlijke burcht ‘Grote Tinne’. De stadsmuur had drie poorten. Door de nabijheid van Zwolle en Kampen kon Hattem zich economisch onvoldoende ontplooien. Een stadsbrand legde Hattem in 1429 geheel in as. Bij een brand in 1504 ging de helft van de bebouwing verloren.

Het kasteel werd in 1580 binnen één ommuring met de stad gebracht. Na een korte economische opleving in het begin van de 17de eeuw nam de betekenis van de stad af. In 1777 sloopte men de ‘Grote Tinne’. De in 1889 voltooide spoorlijn Apeldoorn-Hattem droeg bij aan een nieuwe ontwikkeling van Hattem. Eind 19de eeuw raakte de heuvelachtige omgeving in trek voor de bouw van villa's. Hattem werd een forensengemeente voor Zwolle. In de 20ste eeuw ontstonden uitbreidingen naar het westen en zuiden.