Dorp, gesticht in 1956 als tiende en laatste dorp in de Noordoostpolder. De naam is afgeleid van het in 1364 vermelde Tollebeek, waarvan de oorspronkelijke ligging onbekend is.
Het stedenbouwkundig plan uit 1951 van Th.C. Nix werd in 1955 gewijzigd en in 1956 vastgesteld.
Het ten noorden van de Urkervaart gesitueerde dorp wordt aan de noordoostzijde begrensd door de Zuidwesterringweg. Daaraan werd ook een bescheiden bedrijventerrein ingericht met een loswal aan de Urkervaart.
Aan de vaartzijde werd een groene strook geprojecteerd (Urkerweg, St.-Hubertusplaats) met daaraan een café-restaurant, de dorpswinkel en aan de westzijde de protestantse kerk. Op de tegenovergelegen hoek van de door groen omzoomde rechthoekige dorpsplattegrond staat de katholieke kerk.
De woonhuizen staan overwegend haaks op de Urkervaart georiënteerd (zuidoost-noordwest). De scholen en sportvelden liggen aan de westzijde.
Aan de noordwestzijde is Tollebeek later enigszins uitgebreid (Lange Jacht).
