Gepubliceerd op 30-07-2017

Rathenau, Walther (1867-1922)

betekenis & definitie

Duits politicus en industrieel, die aan de basis van het Verdrag van Rapallo met de Sovjetunie stond.

Rathenau werd geboren in Berlijn als zoon van de oprichter van het AEG-concern Emil Rathenau. Hij studeerde filosofie, natuurkunde, scheikunde en economie aan de universiteiten van Berlijn en Straatsburg. In 1915 kreeg Rathenau na het overlijden van zijn vader de leiding van het concern in handen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog besefte hij als een van de weinige industriëlen, dat met het oog op de Britse vlootblokkade van de Duitse kust een strikt overheidstoezicht op het gebruik van schaarse grondstoffen van essentieel belang was. Hij werd dan ook in 1916 binnen het Pruisische ministerie van Oorlog belast met de leiding van de afdeling grondstoffenvoorziening.

Na de oorlog behoorde Rathenau tot de stichters van de Deutsche Demokratische Partei, een kleinburgerlijke, liberale partij. Hij zette zich in voor samenwerking met de Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD) en voor meer internationale contacten voor Duitsland. In 1921 werd hij in de eerste regering-Wirth minister van Wederopbouw. Vanaf 1 februari 1922 was hij als minister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijk voor de uitvoering van de Erfüllungspolitik, de Duitse politiek die de overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog moest tonen dat Duitsland wel degelijk herstelbetalingen wilde doen, maar dat het daartoe niet in staat was. Rathenau sloot in april 1922 het Verdrag van Rapallo met de Sovjetunie, waarmee het diplomatieke isolement van beide landen werd doorbroken.

Rathenau's Erfüllungspolitik riep in Duitsland sterke weerstanden op; zijn joodse afkomst verhevigde die kritiek. Op 24 juni 1922 werd hij door twee rechts-radicalen vermoord.