Gepubliceerd op 13-06-2017

Osmaanse rijk

betekenis & definitie

Turks rijk, genoemd naar de dynastie die er vanaf het begin van de veertiende eeuw tot de val van het rijk in 1923 over regeerde.

Het Osmaanse rijk ontwikkelde zich van een klein moslimvorstendom in Klein-Azië tot een machtige staat in het Middellandse-Zeegebied, de Balkan en het Midden-Oosten. De nakomelingen van Osman I, die van omstreeks 1300 tot 1324 regeerde, droegen de titel sultan. Het Osmaanse rijk was aan het eind van de zeventiende eeuw op het toppunt van zijn macht. In 1683 werd Wenen (tevergeefs) belegerd. In de loop van de achttiende eeuw begon de macht af te brokkelen, waardoor het Osmaanse rijk in de negentiende eeuw tot de `zieke man van Europa' werd. De definitieve ineenstorting bleef lange tijd uit, omdat de grote Europese mogendheden elkaar de brokstukken niet gunden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog koos het rijk de kant van Duitsland. Daarmee was het pleit beslecht. Het Osmaanse rijk werd meegesleurd in de nederlaag van Duitsland. In 1920 moest de smadelijke Vrede van Sèvres worden gesloten.

Generaal Moestafa Kemal wenste zich niet bij de vrede neer te leggen. In 1919 had hij ontslag uit het leger genomen; hij probeerde van het vervallen Turkse rijk te redden wat er te redden viel. In 1920 richtte hij een voorlopige regering op. In een oorlog tegen Griekenland (1920-22) wist Moestafa Kemal een groot aantal bij de Vrede van Sèvres verloren gegane gebieden te heroveren. Daardoor viel de Vrede van Lausanne (1923) voor Turkije aanzienlijk gunstiger uit. Op 1 november 1922 proclameerde Moestafa Kemal het einde van het sultanaat. Op 29 oktober 1923 werd officieel de republiek Turkije uitgeroepen.