Loyaliteitsverklaring, de verklaring die ambtenaren en studenten tijdens de Tweede Wereldoorlog moesten tekenen. Bij besluit van 29.5.1940 werd van ambtenaren, inclusief onderwijzers aan openbare en particuliere onderwijsinstellingen, een Eidesstattliche (plechtige) verklaring verlangd, dat zij verordeningen en andere bepalingen van de rijkscommissaris stipt zouden nakomen en zich zouden onthouden van elke handeling tegen het Duitse Rijk of de Duitse Wehrmacht.
Deze verklaring was niet met het volkenrecht in strijd. In de Nederlandse vertaling werd ten onrechte het woord `eed' benadrukt. Uiteindelijk is de verklaring, voorzover het reeds in mei 1940 in dienst zijnde ambtenaren betrof, alleen van hen verlangd die bij het onderwijs werkzaam waren; nieuwe ambtenaren moesten haar echter wel afleggen. Vanaf 10.3.1943 werd eveneens een loyaliteitsverklaring geëist van personen die als student tot een universiteit wilden worden toegelaten. Het eisen van deze verklaring was onrechtmatig, omdat het hier niet om ambtenaren ging. Bij weigering werd men opgeroepen voor de → arbeidsinzet.
