stĭti, stătūrus (1);
I. eig., stilstaan, constant, conserunt sermones inter sese, Pl.
II. overdr.,
a. in ’t alg., bestaan, deels = (uit iets) bestaan, ex animo et corpore, Cic., deels = (in iets) bestaan, (op iets) steunen, - berusten, in alqa re, Nep., Caes., alqa re, Nep. | te staan komen = kosten, centenis milibus, Sen., en fig. virorum fortium morte, Caes., dimidio minoris, Cic., carius, Sen., en fig. cave, ne gratis hic tibi constet amor, Ov.
b. praegn., in dezelfde houding blijven, vast -, onveranderd blijven, stand houden, en wel: (van slagorde en strijd) nullo loco constabat acies, Liv., pugna illis constare non potuit, Liv.; (van gelaat, bezinning enz.), non animus nobis, non color constat, verliezen onze tegenwoordigheid van geest en verschieten van kleur, Liv., ook van de personen zelf = een vaste houding -, tegenwoordigheid van geest bewaren, ne auribus quidem atque oculis satis constare poterant, zij vertrouwden niet eens meer recht hun eigen ogen en oren, Liv., quo (malo) ne opprimare, mente vix constes, Cic. | in gelijkmatige gang blijven, zich in goede orde bevinden, cuncta videt caelo constare sereno, Verg., vooral ratio constat, de rekening is in orde, auri ratio constat, Cic. | (onveranderd, ongedeerd) voortbestaan, si ipsa mens constare potest corpore vacans, Cic. | (van denk- en handelwijze) zich gelijk blijven, onveranderlijk -, standvastig -, consequent zijn, constare sibi of alci rei, of sibi in alqa re, of alqa re alleen, Cic.; (van een besluit) vaststaan, constitit consilium, Cic., alci constat, het staat bij iemd vast = iemd is vast besloten, Caes.; (van de mening, overtuiging) vaststaan, quae quum constent, Cic., nihil nobis constat, Caes., ook = bij allen, in de openbare mening vaststaan, zeker zijn, algemeen bekend zijn. | overeenstemmen, constat idem omnibus sermo, allen voeren dezelfde taal, Liv., considerabit, constetne oratio aut cum re aut ipsa secum, Cic.
