Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 18-09-2019

Medemblik

betekenis & definitie

Gemeente en stad aan het IJselmeer, in het Westfriesche zeekleigebied der provincie N. Holland; opp. 14 645 ha (13 760 ha van de ➝ Wieringermeer), omvattende de stad M., de buurtschap Brake en in genoemde droogmakerij de dorpen Middenmeer, Slootdorp en Wieringerwerf, alsmede Oude Zeug; ca. 6100 inw., waarvan ca. ⅓ Kath. en ⅔ Prot. Hiervan wonen ongeveer 1500 in de Wieringermeer, die weldra een zelfstandige gemeente zal zijn.

De Kath. behooren tot de parochie M. en de in de droogmakerij gestichte parochies. In M. is een Kath. jongenspensionaat. In de gem. is land- en tuinbouw met veilingen, veeteelt, handel, markt- en winkelwezen en eenige industrie.

Hier bevindt zich een Provinciaal Ziekenhuis voor Zwakzinnigen met ruim 100 man personeel.Bezienswaardigheden. Het kasteel Radboud, gebouwd in de 11e eeuw op de plek, waar een burcht van Radbod († 719) zou gestaan hebben, werd in de 13e eeuw door Floris V herbouwd en stevig versterkt. Sedert de 16e eeuw was het gebouw in verval en werd het gebruikt voor de schutterij en later tevens voor burgerlijke bijeenkomsten. Nu het Rijk eigenaar is, wordt het gebouw, dat bijna een ruïne was, alsmede de omgeving gerestaureerd. De tegenwoordige Sint-Bonifatiuskerk, gebouwd in de 16e eeuw en in 1927 gerestaureerd, staat op de plaats van een gelijknamige kerk, in 1118 door bisschop Godebald aan de kanunniken van Sint-Maarten geschonken, welke in 1555 door brand werd vernield. Bekend is de fraaie preekstoel. Vermeldenswaard zijn verder het tehuis voor ouden van dagen, het huis der „Vier Noorder Koggen”, het Koggenhuis, het raadhuis, het waaggebouw en het nieuwe wandelpark.

Geschiedenis.

M., een zeer oude plaats (Medemeleke), waar enkele Friesche koningen reeds zouden geresideerd hebben, is de oudste Westfriesche stad. Uit 960 is een schenking van Otto III bekend, betrekking hebbend op M.; uit de blafferd van de goederen der Utrechtsche Sint-Maartenskerk blijkt, dat de koninklijke tiend te M. haar behoort.

In 1289 kreeg M. stadsrechten. Eeuwenlang bloeide de stad door visscherij, scheepvaart en zeehandel, waarvan nog menig gebouw getuigt. Er is vaak om M. gestreden, het laatst in 1799, toen de stad door Engelschen en Russen werd bezet. In 1517 werd de stad door Grooten Pier in brand gestoken. In 1572 verliet M. de Spaansche zijde. Van 1586-’93 woonde Sonoy hier op het kasteel en ontving in 1588 bezoek van Leicester.

Nicolaas Stellingwerf, burgemeester van M., was een bekend vriend van Johan de Witt. Het baljuwschap van M. of Ooster-baljuwschap, gevormd door Drechterland en Hoogwouder Ambacht, opgeheven in 1413, werd in 1414 verdeeld in 7 schoutambachten elk met stadsrecht, in tegenstelling tot Enkhuizen, Hoorn en M. de kleine steden genoemd.

Lit.: Inventaris van het archief van M. (1915); Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden (1744); M. en de Zuiderzeewerken (gids).

van der Meer.