Constantietheorie - is een naam, door de Gestaltpsychologen gegeven aan de associatie- en analytische psychologie, die volgens hen zou leeren, dat aan een gegeven prikkel in alle omstandigheden constant dezelfde elementaire gewaarwording gebonden is. Bijv. een roode lichtstraal van een gegeven qualiteit en intensiteit zou steeds eenzelfde impressie teweeg brengen.
Vervolgens zou de som van meerdere prikkels te zamen een waarneming veroorzaken, die uit de som dier elementen bestaat (→Complex), terwijl de eigenschappen van dat geheel niets anders als de som der elementaire eigenschappen zou zijn. De aanval op deze leer is een der hoofdstellingen der Gestaltpsychologie. Haar voorstelling is evenwel onjuist of minstens sterk overdreven. Het meerendeel der psychologen, die aan de analyse van het geestesleven vasthouden, zooals G.E. Müller, Krueger, James, J. St. Mill, Hartley, hebben een strikte constantieleer nooit voorgestaan.
L i t.: M. Wertheimer, Untersuch. zur Lehre von der Gestalt, Psuch. Forschung (I 1922, 47 vlg.). v. d. Veldt.