A (letter), de eerste letter van het alphabet. De a in den hedendaagschen vorm, de zgn.
Latijnsche a, moet door de Kretensers ± 1(500 v. Chr. voor het eerst zijn gebruikt. Later ging het teeken in het mid-Grieksch over (4e eeuw v. Chr.) en vervolgens, in de 2e eeuw v. Chr., in het Latijn. De oudste vorm stelt een ossekop voor, vandaar de naam aleph (os), waaruit het Gr. alpha. Door a wordt een bepaalde klank in de vier octaven der toonladder weergegeven.
In afkortingen:
A = are (oppervlaktemaat); A (op koersnoteeringen) wil zeggen dat de prijs, achter A (argent) vermeld, in geld is geboden voor wissel, in tegenstelling van P (papier), die den door den houder gevraagden prijs aangeeft; A (op wissels) = geaccepteerd; A (op horloges) wijst den kant aan, waarheen het kompas moet gedraaid worden, om het uurwerk sneller te doen loopen; A (in Lloyd’s register) beteekent, dat het schip in de eerste klasse is gerangschikt; de daarachter geplaatste cijfers 1, 2, 3 hebben betrekking op kabels, ankers, enz.; A (electrotechniek) is ampère, de eenheid van stroomsterkte; A. a. a. = amalgama; A. a. C. = anno ante Christum, in ’t jaar voor Christus; A. aer. vulg. = anno aerae vulgaris, in ’t jaar der gewone tijdrekening; A. A. M. of A. M. = artium magister (lett. meester der kunsten),een universitaire titel,die verleend werd aan het eind van den voorbereidenden cursus voor de theologie; A. B. = artium baccalaureus, candidaat der vrije kunsten; A. b. = aurea bulla, de gouden bul; A.
C. = anno Christi, in ’t jaar van Christus, ook Augustana Confessio; Ac. = academia, hoogeschool; a. c. = anni currentis, anno currente, van of in ’t loopende jaar; acc. (op wissels) = accepté (Fr.) aangenomen; add. (op recepten) = addatur of adde, men voege er bij; A. E.
= Archi-Épiscopus, aartsbisschop. A. M.= anno mundi, in het jaar der schepping; a.m. = al marco, naar het gewicht: ook = ante meridiem, vóór den middag; A.P. of A° P° (ook met kl. letter) = anno passato, in het afgeloopen jaar; a. praec., a. praet. = anni praecedentis of praeteriti, van ’t vorige jaar; a. r. = anti-revolutionnair; A. A. S. S., → Acta sanctorum ; a. u. c. = anno urbis conditae, in het jaar van Rome’s stichting.
A (zie Aa), afleidingssilbe in geographische namen, vooral riviernamen. Ook in plaatsnamen, in verband met de gewoonte om de letter A in verschillende plaatsen den naam te geven van het water waaraan zij liggen. Dit a (bijv. in Breda, Fulda) komt van aha, A (naam van riviertjes) zie Lat. aqna. Den ouden vorm aha vindt men nog in de oudste Gentsche taalbronnen (Laraha). Nevenvormen van a zijn -ee (ingvaeonisme), -ie (vnl. N.H.), -ij. alle ter aanduiding van wateren of plaatsen, daaraan gelegen (Zierikzee, Overflakkee, Krommenie).
Weijnen.
A is onder de toonnamen in de muziek belangrijk, omdat zij de zgn. „normalezie a (a1 = a - één gestreept) beteekent, waarnaar bijna algemeen orkesten en klavieren worden gestemd. Deze a1 heeft 436 trillingen per seconde. Aldus vastgesteld door de Académie te Parijs in 1858. De stemming naar deze a heet normale stemming of normale diapason. Hóófdletter A beteekent ook toonaard van A groote terts, kleine a geeft aan toonaard van a kleine terts.
H.Andriessen.
A zie Classificatie spoorwegen.
