Windas bij de oude hijsbalken*, die ieder koopmanshuis vroeger had, hoorde een windas, een houten as op de bovenste zolder van het huis, met een houten wiel met ijzeren pennen, waartussen het hijstouw geklemd werd. Dit hijstouw ging door de vloeren van de zolders, zodat op elke zolder het windas gebruikt kon worden. Dit eenvoudige, praktische instrument maakte het mogelijk dat er voor het ophijsen van zeer zware vrachten niet meer dan twee mannen nodig waren.
Ook op de werven werden windassen gebruikt. Daarvan is thans nog één exemplaar over: op het Prinseneiland*. Deze walwindas* (dat is een trommel tussen twee palen, die aan de wal waren ingeheid, en beschermd door een houten dakje) werd door de Vereniging voor Heemkennis Ons Amsterdam* in 1966 gerestaureerd en in 1992 geheel vernieuwd.
LIT. E. van Houten, Amsterdamsche merkwaardigheden, 1942; J. Vriese, Van hijsbalken en windkasten, O.A. 1960, 214 en 288; J.H. Kruizinga, De Westelijke Eilanden, 1986, 108.
