(1977) (cliché) de oorsprong, essentie of oorzaak van iets; de promotor, de exponent van een bepaalde zaak; de eerste in een reeks. Deze modieuze uitdrukking, vaak ironisch gebruikt, werd overgenomen uit het Engels (the mother of all ...) en werd bij ons vooral populair sinds 1991. Saddam Hussein had het toen m.b.t. de Golfoorlog over de moeder aller oorlogen, hetgeen doet veronderstellen dat we hier met een typisch Arabische frase te maken hebben. In de koran wordt weliswaar enkele malen gesproken over de moeder der ... (bijv. gezegd van steden), maar in het Engels komt deze constructie ook al voor bij Chaucer en andere klassieke schrijvers. De rivier de Mississippi werd overigens “the father of waters” genoemd. In Frank Herberts sciencefiction-ro-man Dune (1965) is sprake van `a great-great-great grandmother of a storm'. Misschien is Heraclitus wel de inspirator geweest voor de bedenkers van dergelijke constructies. Hij had het immers over de oorlog als vader aller dingen. In ieder geval wordt de uitdrukking in het Nederlands niet meer uitsluitend in een oorlogscontext gebruikt. Tegenwoordig duikt ze zelfs meer op in een sportieve context (de moeder aller sporten; de moeder aller wedstrijden enz.) en wordt ze ook in politieke kringen met regelmaat genoteerd. De uitdrukking wordt niet alleen toegepast op levenloze dingen, maar net zo goed op personen (de moeder aller moeders).
• Atletiek is de moeder aller sporten. (Jan Wolkers: De kus. 1977)
• 17 januari 1991 De Amerikanen en hun geallieerden bombarderen Irak. Vijf uur na het begin van de aanval spreekt de Iraakse leider Saddam Hoessein zijn volk toe: 'De moeder aller veldslagen is begonnen.' De uitdrukking maakt snel school in Nederland: KingKong is 'de moeder aller monsterfilms', mayonaise wordt aangeprezen als'de moeder aller sauzen'en de schoolslag is 'de moeder aller zwemslagen'. (Peter Burger & Jaap de Jong: Taalboek van de eeuw. 1999)
• De actievoerders zijn vooral jong en erg idealistisch. Ze willen geweldloos door de linies van de Italiaanse carabinieri breken, citeren moeiteloos passages van Karl Marx, noemen de demonstraties in Genua ‘de moeder aller demo’s’ en bellen voor vertrek nog even met hun mobiele telefoons naar papa of mama. (HP/ De Tijd, 27/07/2001)
• (Nico Dikstaal: Daar worden wij niet vrolijk van. Business- en kantoorjargon van A tot Z. 2002)
• Maar helaas: ik kom klem te zitten in de moeder aller sneeuwbuien. (Lenette van Dongen: Morgen ga ik weer van hem houden. 2008)
• Ja, dat weten we nu wel, de moeder aller oorlogen: de Vrouw. (L.H. Wiener: De verhalen. 2015)
• De oranje Dutch Dress die je voorafgaand aan het WK voetbal van 2010 bij een sixpack Bavaria kreeg, is de moeder aller voetbalgadgets voor vrouwen. (Milou van Rossum & Daan Brand: De Nederlandse mode in 100 kledingstukken. 2016)
• Ik heb de moeder aller katers. Allejezus zeg. (Anke Laterveer: Lefbek. 2016)
• Oom Rob, je begrijpt dat onze missie voor Spits en de documentaireserie De Hel van Dakar voor Holland Doc Radio 1 niet tot doel had oppervlakkig, stompzinnig en luchtig infotainment te brengen over de moeder aller rally”s. (Rob Hoogland & Arthur van Amerongen: Het grote foute jongensboek. 2017)
• Twee dagen later verga ik van de hoofdpijn. Ik denk dat ik me, op de moeder aller katers na, nog nooit zo slecht gevoeld heb. (Saskia Noort: 50 dingen die ik blijf doen (en andere verhalen). 2017)
• Hij heeft zijn plaat van Los Incas verkocht. De moeder aller panfluitplaten. (Nico Dijkshoorn: Ooit gelukkig. 2019)
