Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2025)

Gepubliceerd op 19-05-2020

krijg de cetem

betekenis & definitie

(1930) (ook: het cetem) (Barg.) (soms met de toevoeging met alle mogelijke uitslagen). Men wenst de aangesprokene alle mogelijke huidziekten toe. Eigenlijk gaat het hier om een zinspeling op het vooroorlogse zondagavondblad De Cetem, oorspr. een sportkrant die in Amsterdam op zondag werd gevent, onder de ventroep `'t Cetem, met alle uitslagen'. De Cetem-journalisten stonden overigens bekend als handige sensatiejagers. Het promoten gebeurde - vnl. in de Amsterdamse jodenwijk - dan ook op luidruchtige, sensatie-achtige wijze. Het bericht over het ontsporen van een goederenwagon bijv. werd aangeprezen met de kreet `Leest de Cetem, leest de ontzettende spoorwegramp!' Over het voormalige avondblad werd o.a. geschreven door Maurits Dekker in zijn roman 'Amsterdam' (1931). Een variant van deze verwensing is: ‘krijg de lichtweek’ (zie citaat 1930 en 1972).

• Naar stad voor diverse besognes en op het Plein dhr. Krab, dewelke een paar dagen in Amsterdam ter aanvulling van zijn voorraad Moppen. Waarvan de volgende mij bijzonder gefrappeerd. Want het in Amsterdam een verwensching, indien men iemand „Krijg het Cetem" toevoegend, omdat dezelve' dan alle uitslagen te krijgen, maar nog erger, wanneer men een ander „Krijg de Lichtweek" wenscht, hetgeen beteekent dat dan alles ontstoken. (Sport in beeld, 14/01/1930)
• (Hartog Beem: Koosjer Nederlands: Joodse woorden in de Nederlandse taal. 1950)
• Een lezeres heeft me nog een variatie doorgebeld van de bargoense uitdrukking „Krijg de cetem!" (krijg een huidziekte, naar analogie van de kreet „alle uitslagen” waarmee het vooroorlogse zondagsblad de Cetem werd uitgevent). Men zei ook wel: „Krijg de lichtweek” waarbij men de ander toewenste dat hij „overal ontstoken" zou zijn, zoals vroeger tijdens „de lichtweek al de lampjes waren ontstoken. (De Volkskrant, 13/11/1972)
• (Enno Endt & Lieneke Frerichs: Bargoens Woordenboek. 1974)
• Vóór de oorlog bestond de Cetem, een alleen op zondag verschijnend blad, dat op straat werd aangeprezen met de uitroep `Alle uitslagen!' Daar kwam de in Amsterdam geboren verwensing `Krijg 't cetem' uit voort. (Simon Carmiggelt: De kuise drinker, 1990 (column uit: Het Parool, 07/05/1974)
• Van alle vaderlandse vaktalen is het Bargoens, taal van dieven, pooiers en ander gespuis, de leukste. Kenmerken zijn botheid en humor. Het bargoens kent prachtige uitdrukkingen als 'krijg de cetem', te vertalen als 'krijg alle denkbare huidziekten. Afgeleid van een vooroorlogs, op zondagmiddag verschijnend sportblad Cetem, dat uitgevent werd met de kreet 'alle uitslagen’. (Trouw, 18/09/1987)
• (Ewoud Sanders & Rob Tempelaars: Krijg de vinkentering! 1998)
• In de tweede aflevering van mijn jeugdherinneringen (27 juli) schreef ik dat ik als kleine jongen in bed liggend zondagavond hoorde roepen: "De Cetem!" Dat was een krant die alleen op zondagavond verscheen, meestal met sportuitslagen. Verscheidene lezers wisten mij te vertellen dat er onder de kop stond: "Alle uitslagen". Vandaar de toenmalige verwensing: "Krijg de cetem!" Intussen ben ik erachter gekomen wat Cetem betekende. Het is een afkorting van Centraal Telefonisch Mededeelingsbureau, een bedrijf opgericht door Simon S. Weyl, dat bemiddelde in handelstransacties en een berichtendienst onderhield. Ik ontleen dit aan een artikel van Maurits Verhoeff in het (niet meer bestaande) tijdschrift Het Oog in 't Zeil (juni 1992). Daarin wordt er ook aan herinnerd dat jongens vaak de venters achterna liepen en riepen: "De Cetem, de Cetem, steek 'm in je reet en vergeet'm." Die jongens moeten ouder zijn geweest dan ik, want ik lag al in bed. (J.L. Heldring in NRC Handelsblad, 03/08/1999)
• (Herman Vuijsje, ‎Jos van der Lans, ‎Martha Bakker: Typisch Nederlands. 2000)
• (J. Kruizinga & Gerrit Vermeer: XYZ van Amsterdam. 2002)

< >