(18e eeuw) (van gissen, vermoeden) (zeem.) navigatiemethode waarbij de plaats van een schip (of vliegtuig) wordt berekend aan de hand van de gevaren koers en de afgelegde weg. Op gegist bestek varen: plannen maken onder voorbehoud.
• Gegist bestek zoo luidt de sprekende titel van het laatste boek van Prof. Dr. Jan Romein, waarin hij aspecten biedt van drie jaar wereldbestel. Gegist bestek is naar hij zelf aangeeft een zeemansterm. Het bestek is de plaatsbepaling van het schip. Men noemt het gegist, wanneer het is opgemaakt uit den koers, uit de snelheid waarmee en uit den tijd dat het gevaren heeft. Het is slechts bij benadering juist. Pas wanneer het door waarneming der hemellichamen geverifieerd is, pas wanneer het geregeld bestek door het astronomisch bestek vervangen is, kan de plaats van het schip met nauwkeurigheid bekend zijn. (De standaard, 18/09/1939)
• Vijf en negentig graden Oosterlengte wees het gegist bestek, toen in een kalme nacht Aart wacht liep. (K. Norel: Stuurman Aart. 1949)
• Toch was het merkwaardig dat de zeekaart niet dezelfde groeiperlode doormaakte als de landkaart. Het ‘gegist bestek’ en de ‘leescaert’ bleven nog lang in gebruik. Het leek wel of de zeeman de plotselinge evolutie van de kartografie niet kon volgen. (Ons Erfdeel. Jaargang 12. 1968-1969)
• Mannen, laat ons dat niet doen. God zal wel voor uitkomst zorgen, want volgens ons gegist bestek kunnen we niet ver van land af zijn. (W. IJ Bontekoe: Het journaal van Bontekoe. 1989. De gedenkwaardige beschrijving van de reis naar Oost-Indië van schipper Willem IJsbrandtsz. Bontekoe uit Hoorn, in de jaren 1618 tot en met 1625)
• Hij volgde een cirkelroute van 5.810 kilometer over Nova Scotia, Newfoundland (Canada) en Ierland naar de Parijse luchthaven van Le Bourget. Bij gebrek aan sextant, moest naar gegist bestek worden gevlogen en diende gebruik gemaakt van zoveel mogelijk controlepunten. (Knack, 07/05/1997)
• Maritieme kringen weigeren zich formeel uit te spreken over de oorzaak. Binnenkamers is er wél commentaar: "Dit is allicht een samengaan van zware nalatigheid en van incompetentie. Ik vermoed dat iemand met een zeer gebrekkige kennis van nautisch Engels op de brug stond en dus niet goed de waarschuwingen van het Franse bewakingsschip begreep. Tegelijk lijkt het er me sterk op dat de zeeroute, het zogenaamde gegist bestek, na het afstappen van de loodsen niet of slecht is voorbereid," aldus maritieme experts. (Gazet van Antwerpen, 03/01/2003)
