Phocaea (Φωκαια), de noordelijkste van de ionische steden op de westkust van Klein-Azië, gelegen ca. 45 km ten noordwesten van Smyma. Phocaea werd in de 8e eeuw vC gesticht in voordien aeolisch gebied.
De stad kwam door haar gunstige ligging en haar dubbele haven weldra tot grote bloei en onderhield vooral handelsrelaties met het westelijke deel van het Middellandse-Zeegebied, zelfs met Tartessus in Zuid-Spanje. Ca. 600 vC stichtte zij in Zuid-Gallië de kolonie → Massilia (dat op zijn beurt de moederstad werd van een groot aantal factorijen en kolonies), ca. 564 vC Alalia op Corsica. In 544 vC, toen de stad door de Perzen belegerd werd, verkozen de meeste inwoners emigratie boven onderwerping en vestigden zich, na een kort verblijf in Alalia, te Elea op de westkust van Zuid-Italië. Van deze aderlating heeft Phocaea zich nooit meer geheel hersteld. In de hellenistische tijd werd het overvleugeld door Smyrna. De schaarse resten van het antieke Phocaea liggen bij het huidige stadje Eski Foga.Lit. Herodotus 1, 163-167. - J. Keil (PRE 20, 444-448). - P. Bosch-Gimpera, The Phokaians in the Far West (Classical Quarterly 38, 1944, 53-59). G. E.
Bean, Aegean Turkey (London 1966) 117-125. E. Langlotz, Die kulturelle und künstlerische Hellenisierung der Kusten des Mittelmeers durch die Stadt Phokaia (Köln 1966). [Nuchelmans]
