Romeinse keizer en mederegent van → Diocletianus van 286 tot 305. Marcus Aurelius Valerius Maximianus Herculius werd ca. 240 nabij Sirmium uit zeer eenvoudige ouders geboren en volgde zonder verdere studies een militaire loopbaan, waarbij hij het tot generaal bracht en bevriend raakte met Diocletianus, die hem eerst tot Caesar (285) en spoedig daarna tot Augustus (286) verhief.
Belast met de verdediging van het Westen, opereerde Maximianus Herculius in Gallië en Germanië, maar moest met → Carausius, die zich in Britannië tot keizer had uitgeroepen, een accoord sluiten (289). Bij de invoering van de tetrarchie (1 maart 293) kreeg hij → Constantius Chlorus als Caesar naast zich. Deze huwde zijn dochter Theodora en wist Britannië te herwinnen, terwijl Maximianus Herculius aan de Rijn stond. In Afrika, waar Maximianus Herculius o.m. een opstand van de Quinquegentani dempte (298), zette hij de christenvervolging met alle strengheid door. Daarop vierde hij in Rome, waar hij met de bouw van de thermen van Diocletianus begon, samen met deze een triomf. Op 1 mei 305 abdiceerden de beide Augusti, waarop Maximianus Herculius zich in Lucanië terugtrok.
Op verzoek van zijn zoon → Maxentius teruggekeerd in de politiek (306), bedwong hij Severus en wist hij Constantijn, die zijn dochter Fausta huwde, voor zich te winnen. Na opnieuw de keizerstitel aangenomen te hebben moest Maximianus Herculius voor zijn zoon, met wie hij in conflict geraakt was, naar Gallië vluchten, waar hij Constantijn de macht trachtte te ontrukken. Hij werd in Massilia gevangen genomen en sloeg de hand aan zichzelf (310). Maximianus’ gemalin Eutropia schonk hem twee kinderen, een zoon Maxentius en een dochter Fausta; haar dochter Theodora bracht ze mee uit een eerder huwelijk.Lit. W. Ensslin (PRE 14, 2486-2516). F. Panvini Rosati (EAA 4. 921-923). - W. Seston, Dioclétien et la tétrarchie 1.
Guerres et réformes 284-300 (Paris 1946). J. Vogt, Constantin der Grosse und sein Jahrhundert2 (München 1960). [A. J. Janssen]
