Encratieten (εγκρατιται), aanduiding van verschillende groepen christenen uit de vroege tijden, die zeer strenge ascetische praktijken beoefenden (geen gebruik van wijn en vlees; dikwijls afwijzing van het huwelijk); vgl.
Irenaeus, Adversus haereses 1,28; Clemens van Alexandrië, Stromateis 7,17; Hippolytus, Philosophumena 8,20). Velen van hen behoorden tot gnostische, ebionistische en docetische sekten. In deze kringen ontstonden verschillende van de apokriefe evangelies en handelingen in hun oorspronkelijke vorm.Lit. C. Bareille (DThC 5, 4-14). H. Chadwick (RAC 5, 343-365). - H. Strathmann, Geschichte der frühchristlichen Askese 1 (Leipzig 1915). M. Viller/K. Rahner, Aszese und Mystik in der Vaterzeit (Freiburg 1939) 41-59. G. Blond, L’Hérésie encratite vers la fin du IVe siècle (RScR 32, 1944, 157-210). [Bartelink]
