Boethus (Βοηθος), griekse eigennaam van onder meer twee wijsgeren en een beeldend kunstenaar.
1. Boethus van Sidon (2e eeuw vC), wijsgeer van de Midden-Stoa, leerling van Diogenes van Babylon. Hij bracht aanzienlijke veranderingen in de traditionele leer van de Stoa aan. Evenals Diogenes en Panaetius loochende Boethus de algemene wereldbrand (εκπυρωσις). Ook op de pantheïstische godsvoorstelling van de oude Stoa leverde hij kritiek: de kosmos viel volgens Boethus uiteen in een goddelijk deel, de vaste sterren, en een deel dat niet goddelijk was. Van zijn werken zijn slechts elf fragmenten bewaard gebleven.
Lit. H. von Arnim (PRE 3, 601-603). - Fragmenten bij H. von Amim, Stoicorum Veterum Fragmenta 3 (Leipzig 1923) 265-267. M. Pohlenz, Die Stoa. Geschichte einer geistigen Bewegung 1 (Göttingen 1948) 581vv.
2. Boethus van Sidon (1e eeuw vC), peripatetisch wijsgeer, leerling van Andronicus van Rhodus en studiegenoot van de geograaf Strabo. Na de dood van Andronicus schijnt Boethus hoofd van de peripatetische school in Athene te zijn geweest. In elk geval zette hij Andronicus’ werk als uitgever en commentator van Aristoteles’ geschriften voort. Door de latere Aristoteles-commentatoren wordt zijn grote scherpzinnigheid geroemd. Stukken uit een commentaar van Boethus op Aristoteles’ Categorieën zijn bewaard gebleven in Simplicius’ commentaar op hetzelfde werk (Commentaria in Aristotelem Graeca 8, Berlijn 1907). Volgens Boethus dient de studie van de wijsbegeerte met de physica aan te vangen. Hij nam aan dat de vorm geen substantie en dat de ziel stoffelijk is.
3. Boethus van Chalcedon, hellenistisch beeldhouwer uit de eerste helft van de 2e eeuw vC. Vele kunsthistorici nemen aan dat hij de vervaardiger is van het bekende ’knaapje met de gans’ (beste replieken te München, in het Louvre en in het Museo Capitolino te Rome). Waarschijnlijk mag men aan dezelfde Boethus de bronzen Dionysus-herme en het bronzen beeld van een gevleugelde jongeling (Eros?) toeschrijven, die in Mahdia (Tunesië) uit een gezonken schip zijn opgehaald en zich thans in het museum te Tunis bevinden. Andere geleerden menen goede redenen te hebben om de genoemde werken aan twee of drie verschillende kunstenaars met dezelfde naam toe te schrijven.
Lit. L. Laurenti (EAA 2, 118-120). - J. Marcadé, Recueil de signatures de sculpteurs grecs 2 (Paris 1958) 28-36. [Nuchelmans]
