(Jerez ca 1475 - Acla, Panama 1517), was een der meest beroemde conquistadores of ontdekkingsreizigers van de 16de eeuw.
Reeds op 16-jarige leeftijd ging hij naar de Nieuwe Wereld, waar hij als een echte avonturier leefde, o.a. op Hispaniola. Om aan zijn schuldeisers te ontkomen, nam hij deel aan een expeditie naar Darien (1510). Een opstand, zoals er in het pas ontdekte Amerika gedurig voorvielen, plaatste hem aan het hoofd der nieuwe volksplanting Sta Maria Antigua. Aanduidingen van Indianen aangaande een in het Westen liggende zee, en geruchten van goudvondsten in Peru, spoorden hem aan, om een tocht daarheen te ondernemen; tevens om zich beter te kunnen verdedigen tegen de beschuldigingen reeds tegen hem ingebracht door zijn vijanden aan het Spaanse hof. Met 190 Spanjaarden en 1000 inboorlingen ging hij in 1513 naar het Westen en aanschouwde 25 Sept, van een berg op de landengte van Panama de Grote Oceaan, die hij, met al zijn kusten en eilanden, in naam van den koning van Spanje in bezit nam. Wel benoemde de Spaanse regering hem tot admiraal van de Zuidzee, maar allerlei kuiperijen verschaften gelijktijdig aan Pedrarias Dâvila het bevel over die kustgewesten.
Balboa onderwierp zich aan den nieuwen gouverneur en ondernam vele tochten langs de kusten, o.a. de Pareleilanden in bezit nemend. Maar de kuiperijen in Spanje hielden niet op, hij werd gevangengenomen en ter dood veroordeeld, welk vonnis hij te Acla onderging. Hij onderscheidde zich door dapperheid, maar ook door een goed hart, waardoor hij de inlanders voor zich innam.
Lit.: A. de Altolaguirre y Duvale, V. N. de B. (Madrid 1914) ; J. F. Medina, £1 Descubrimiento del Oceano Pacifico (Santiago de Chile, 1914).
