Tegenover de endogene afwijkingen, die op afwijkingen in de aanleg berusten, staan de zgn. exogene afwijkingen, die aan factoren, die van buiten af op het psychische leven inwerken, hetzij aan psychogene stoornissen of aan schadelijke werkingen op de hersenen zijn toe te schrijven. Dergelijke schadelijke inwerkingen kunnen zijn: infectieziekten, vergiftigingen door een van buiten af ingebracht gif of door een in het lichaam zelf ontstaan vergif (auto-intoxicatie), stoornissen in de stofwisseling, in de bloedregulatie, stoornissen in het kraambed.
Deze ziekten doen zich voor als de door Bonhoeffer* beschreven exogene reactietypes, waarvan de voornaamste zijn: het hyper-aesthetisch-emotionele symptomencomplex, het delier, de amentia, de hallucinose, epileptiforme aanvallen, katatone verschijnselen e.a. Het feit, dat slechts een beperkt aantal mensen aldus op schadelijke inwerkingen reageert, alsmede het feit, dat deze ziekten soms familiair voorkomen, doet vermoeden, dat de aanleg ook van betekenis is.
