was de nieuwe republiek, gevormd op 9 Febr. 1861 in de V.S., toen een aantal staten zich te Montgomery (Alabama) een bestuur gaven tegenover dat der Unie, te Washington zetelend. Jefferson Davis werd er de president van en Alex.
H. Stephen vice-president. Aangesloten waren eerst Zuid-Carolina, Georgië, Florida, Alabama, Mississippi en Louisiana; later voegden zich daarbij Texas, Arkansas, Tennessee, Noord-Carolina en Virginië, terwijl Missoury en Kentucky enkele afgevaardigden stuurden, maar andere afgevaardigden vertegenwoordigden deze beide staten in de Unie van het Noorden. Oorzaak was het toenemend conflict tussen de zuidelijke en noordelijke staten over bestuur, tarieven en slavernij.
Daarbij was al meermalen de vraag ter sprake gekomen of een staat zich had te onderwerpen aan een besluit der centrale regering, bij meerderheid genomen, of dat hij het recht had — wanneer men meende, dat de levensbelangen van een staat waren geschonden — om uit de Unie te treden en zich af te scheiden (recht van Secessie Z Calhoun). Door de verkiezing van Abraham Lincoln tot president der Unie, hadden de noordelijke voorstanders van centralisatie en afschaffing der slavernij gezegevierd en nu overwoog men van het recht van secessie gebruik te maken. Formeel was dit recht niet te ontkennen, maar langzamerhand was de Republiek der V.S. zozeer een eenheid geworden, waren de staten dusdanig op elkaar aangewezen en met elkaar verbonden, dat alle moderngezinden de secessie beschouwden als een inbreuk op de Unie zelf, het vaderland, en dus die afscheiding als rebellie aanmerkten, die met geweld moest worden tegengegaan. Voor de Zuidelijken echter, die gesteld waren op het behoud van de oude toestand, slavernij, zelfstandigheid en vrijheid van elke staat apart, was de overwinning van de Republikeinen een aanval op hun dierbaarste rechten (en vitale belangen) en zij zouden alles opofferen om die rechten en de vrijheid van beslissing over eigen lot te verdedigen.
Vandaar de oorlog ( Secessieoorlog). De grondwet, die te Montgomery werd aangenomen, was dan ook vrijwel gelijk aan die van 1789, de president zou echter voor 6 jaar verkozen worden en was niet herkiesbaar; hij had een onbeperkt vetorecht. De slavernij was toegestaan, de slavenhandel en de import van slaven van buiten af verboden; het tarief van invoerrechten zou slechts fiscaal zijn. De krachten van N. en Z. waren zeer ongelijk: tegenover een bevolking van 5 millioen (en 3 millioen slaven) in de Confederatie, had de Unie er 20 millioen; de legersterkten waren 984000 tegen 2 898 000.
Het Z. had wel veel landbouw, maar die leverde geen levensmiddelen, en het had geen industrie enz. Aan beide zijden vielen 300 000 doden. Binnen de Confederatie is veel gestreden over de verhouding tussen de staten en de Confederatie en van het Congres en de president. De Confederatie eindigde met de overwinning van het N. (Mei 1865) en de gevangenneming der voornaamste leiders van het Z. (z Jefferson Davis).DR H. A. ENNO VAN GELDER
Lit.: J. G. Schwab, The Conferate States of America 1861-’65: a Financial and Industrial History (Scribner, N.Y. 1901); Robert R. Russel, Economie Aspects of Southern Sectionalism I840-’6I (Urbana, Univ. of Illinois Press 1924); Frank L.
Owsley, State Rights and the Confederacy (1025); Dwight L. Dumond, The Secession Movement 1860-’61 (1931); Robert S. Henry, The Story of the Confederacy (1931) (beknopt); James G. Randall, The Civil War and Reconstruction (1937); Charles H.
Wesley, The Collapse of the Confederacy (1937).
