R.K. prelaat (Nigoline bij Brescia 22 Sept. 1831 -3 Aug. 1914), begr. te Cremona, was sedert 1871 bisschop van Cremona. Hij was een van de grote Katholieke sociale leiders in Italië en stichtte het werk der Italiaanse emigranten (Opera Bonomelli), in verband waarmede hij alle landen van Europa bezocht.
Om zijn grote letterkundige bedrijvigheid, werd hij tot lid benoemd van verscheidene academies. In het geschil tussen het koninkrijk Italië en het Vaticaan nam hij een zeer bijzondere positie in, doordat hij, als voorstander van een liberaal Katholicisme, streefde naar een verzoening tussen het Vaticaan en de koninklijke regering. Daardoor kwam hij meermalen met het pauselijk gezag in conflict, vooral toen hij, na de encycliek Vehementer nos van 11 Febr. 1906, die de scheiding tussen Kerk en Staat veroordeelde, in een openlijke brief deze scheiding aanprees als gunstig voor de Kerk. Dit schrijven verwekte een groot schandaal in Italië. Toen Bonomelli daarop een audiëntie bij de paus aanvroeg om zich te rechtvaardigen, weigerde Pius X hem te ontvangen.Bibi.: Proprietà e socialismo (1886); Seguiamo la ragione (3 dln, 1899); Il secolo che nasce (1901); La Chiesa (1902); Teologia dogmatica (4 dln); Il giovane studente (3 dln); I misteri cristiani (4 dln); Questioni morali religiosi e sociali del giorno (3 dln, 1903).
