of adjectief is in de taalkunde de naam van een woord, dat een eigenschap of toestand van een zelfstandigheid noemt. Het kan zowel attributief als praedicatief worden gebruikt (de grote hond, de hond is groot).
Is het in het gebruik van het substantief duidelijk onderscheiden, naar de oorsprong was dit nauwelijks het geval; daarop wijst althans het feit, dat dezelfde afleidingselementen voor beide woordgroepen konden worden gebruikt. Intussen bestaat in de historische taalperiode een duidelijk onderscheid tussen beide en wel: 1. door de grotere variabiliteit van het adjectief (bijv. trappen van vergelijking; uitdrukking van verschillend geslacht);
2. door bijzondere naamvalsvormen. In de zgn. sterke verbuiging vinden wij naast de gewone nominale, bij het adjectief een aantal pronominale vormen; zo luidt de 3de naamval enkelvoud van het Gotische adj. blinds: blindamma, dat dezelfde uitgang heeft als het pronomen imma, terwijl het substantief de uitgang -a (daga) heeft en niet -mma. Naast de sterke verbuiging komt een zwakke declinatie voor, die eigenlijk wordt gevormd door een n-suffix, waarmede oorspronkelijk een substantivering werd uitgedrukt (vgl. sa blinda = de blinde en sa guma = de man, eigenlijk de aardse).
Het onderscheid tussen deze twee verbuigingen is tot op heden bewaard, al is door de verzwakking der uitgangen het formele onderscheid grotendeels verloren gegaan. In de beschaafde Nederlandse spreektaal van tegenwoordig is het vormverschil van het bijvoeglijke naamwoord beperkt tot de trappen van vergelijking en een, alleen bij attributief gebruik voorkomende wisseling van vormen met en zonder e (een nieuw huis tegenover het nieuwe huis). Deze wisseling heeft niets te maken met naamvalsverschil. Alleen in enkele zgn. staande uitdrukkingen treft men nog oude naamvalsvormen aan (met voorbedachten rade, in koelen bloede) (z woordsoorten).
Lit.: H. Paul, Prinzipien der Sprachgeschichte, hfdst. XX; O. Jespersen, Sprogets Logik (Köbenhavn 1913); K.
Brugmann, Kurze vergleich. Gramm. der indogerm. Sprachen (1904).
