Heliogábalus, een Romeinsch keizer, die van 218 tot 222 na Chr. regeerde, heette eigenlijk Varius Avitus Bassianus, en was een kleinzoon van Julia Maesa, de zuster van Julia Domna, de gade van Septimius Sevérus en de moeder van Caracalla. Zijne grootmoeder vertrok na den dood van Caracalla, in 217, naar Emesa in Syrië, waar haar kleinzoon als priester van den Syrischen god Magdbalus den naam ontving van Heliogábalus.
Zij wist het leger ter zijner gunste te stemmen, zoodat hij op 14-jarigen (volgens anderen 17-jarigen) leeftijd reeds tot Keizer uitgeroepen werd. Macrinus, de moordenaar van Caracalla, leed in 218 niet ver van Antiochië de nederlaag en werd vervolgens met zijn zoon Diadumenus te Chalcédon vermoord. Toen trok Heliogábalus, nadat hij den winter te Nicomedia had doorgebragt, in 219 naar Rome en stichtte er voor zijn Syrischen afgod een tempel op den Palatynschen heuvel. In onmatigheid en losbandigheid overtrof hij al zijne keizerlijke Voorgangers. Toen hij het voornemen koesterde, zijn neef Alexander Severus, dien hij als zoon aangenomen had, om het leven te brengen, barstte in 222 een oproer uit der Praetoriaansche benden, die Heliogábalus vermoordden en zijn lijk in de Tiber wierpen.
