Familisten, Familia caritatis of Liefdebroeders is de naam eener mystieke godsdienstige secte, welke in de 2de helft der 16de eeuw door zekeren Hendrik Nicolai uit Munster gesticht werd en in Engeland en Nederland vele aanhangers vond. De stichter was geen man van wetenschap, maar een vriend van den bekenden David Joris. Hij verklaarde, dat alle leerstellingen hem onverschillig waren, en alle kerkelijke plegtigheden desgelijks, en zocht de ware godsdienst alleen in de liefde, die den mensch tot eenheid brengt met God. Zijn beginsel was derhalve geenszins verwerpelijk.
Men verhaalt van hem, dat hij gezegd heeft: „Mozes heeft de hoop verkondigd, en Christus het geloof, maar ik, die desgelijks een buitengewoon godsgezant ben, verkondig u de liefde". De geschriften van Nicolai zijn in het Nederlandsch opgesteld en in het Engelsch vertaald, doch werden in 1580 op last van koningin Elizabeth verbrand. De geheele secte is langzamerhand verdwenen; welligt heeft zij zich in ons Vaderland meerendeels opgelost in die der Doopsgezinden.
