Birkenfeld (Het vorstendom) is eene tot het groothertogdom Oldenburg behoorende, maar op Pruissisch gebied gelegene enclave. Men vindt het op den linkeroever van de Rijn tusschen de Rijn, de Saar en de Moezel, en het grenst over eene kleine uitgestrektheid aan Hessen-Homburg (Meisenheim) en voor ’t overige aan Rijn-Pruissen. Het telt op ruim 9 □ geogr. mijlen bijna 36.000 inwoners.
De bodem is er bergachtig en het klimaat in het algemeen guur. De bestand- deelen der bergen zijn er leisteen, steenkolen, trap-, amandel- en zandsteen, waarin lood-, koper- en ijzerertsen worden gevonden. Ook heeft men er eenige geneeskrachtige bronnen.
Aan den voet van den Peters-berg ontspringt er de eenige rivier des lands, namelijk de Nahe, terwijl talrijke derwaarts vloeijende beken er den bodem mild besproeijen. De landbouw is er gering; hier en daar vindt men nog al veel vlas, en in hoogere streken enkel aardappelen en haver, terwijl de gelegenheid er ook niet gunstig is voor den wijnbouw. Daarentegen maakt men er veel werk van de veeteelt, vooral van de schapenfokkerij. De bosschen bestaan er meerendeels uit loofhout. Uit het delfstoffen-rijk haalt men er daklei, ijzer en agaat. Het slijpen van laatstgenoemden steen vormt er een belangrijken tak van nijverheid.
De evenzoo genoemde hoofdplaats van het vorstendom ligt aan de Nahe en telt ongeveer 2500 inwoners. Een half uur gaans van daar ligt op een berg het oude kasteel Birkenfeld, weleer de zetel der hertogen van de Pfalz-Birkenfeld.
Voorheen behoorde het gebied van dit vorstendom aan verschillende naburige Staten. Bij den vrede van Luneville (1802) verviel het aan Frankrijk, maar door het congrès te Weenen is het toegekend aan den hertog van Oldenburg, en deze toewijzing bevestigd door een staatsverdrag met Pruissen, onderteekend te Frankfort aan de Main op den 9den April 1817.
