Bileam of Balaäm. Een beroemd waarzegger en toovenaar te Pethor aan de Euphraat in Mesopotamië en een zoon van Beor, werd volgens 4 Mozes XXII—XXIV opgeroepen door Balak, koning van Moab, om tot hem te komen en een vloek uit te spreken over de voortrukkende Israëlieten.
Van hooger hand gewaarschuwd, antwoordde Bileam met eene weigering. Toen de Koning evenwel belangrijke aanbiedingen deed, gaf Bileam toe onder voorwaarde, dat hij over de Israëlieten niets anders zou uitspreken dan ’t geen de godheid hem voorschreef. Toen hij op weg was naar den Koning, plaatste zich een engel tegenover de ezelin, waarop de toovenaar zat. Zij wilde zijwaarts wijken maar werd geslagen door haren meester, die den engel niet zag. Eindelijk viel zij op de knieën, en toen Bileam haar wederom sloeg, begon zij te spreken en zich over de wreedheid van haren meester te beklagen. Toen zag ook deze den engel; hij wilde terugkeeren, maar ontving bevel om verder te reizen. Bij Balak gekomen, vernam hij den wil der godheid, en de gewenschte vloek werd een drievoudige zegen, waarna de Koning hem terugzond.
Het is zeer waarschijnlijk, dat de Moabieten hunne toevlugt hebben genomen tot de too- verkunst, om de Israëlieten te verslaan, en vermoedelijk is dit feit door de mythe van de sprekende ezelin opgesierd. Volgens 4 Mozes XXXI: 8 en 16 is Bileam later naar de Moabieten en Midianieten teruggekeerd en met de Midianietische vorsten gesneuveld, nadat hij den raad gegeven had, om de Israëlieten door Midianietische vrouwen tot de afgoderij van Baäl-Peor te verleiden, zoodat de vertoornde Jehova hen niet langer wilde beschermen. In de geschriften der Rabbijnen vindt men talrijke fabelen omtrent Bileam.
