Artabazus of Artabazes. Twee beroemde mannen van dien naam zijn:
Artabazus, een zoon van den Perzischen Pharnaces en aanvoerder van de Parthers en Khorasmiërs bij den togt van koning Xerxes naar Griekenland. Hij vergezelde na den slag bij Salamis Xerxes met 40000 man keursoldaten naar den Hellespont, veroverde op den terugtogt naar Griekenland Olynthus, en belegerde — maar te vergeefs — gedurende 3 maanden Potidaea. Nadat hij zich met Mardonius vereenigd had, ried hij dezen af, den slag bij Plataea te wagen. Nog voordat deze beslist was, nam hij met zijn 40000 man de vlugt en spoedde zich over Constantinopel naar Azië. Later onderhandelde hij uit naam van Xerxes met Pausanias.
In de tweede plaats een veldheer van Artaxerxes Mnemon. Hij voerde oorlog met Datames, den afvalligen landvoogd van Cappadocië. Toen hij in 356 vóór Chr. stadhouder van Mysië, Phrygië en Bithynië was, kwam hij in opstand tegen Artaxerxes Ochus. Meermalen behaalde hij op dezen de overwinning, maar eindelijk dwong hem de terugtogt zijner Grieksche bondgenooten tot de vlugt naar Macedonië. Zijn zwager Mentor van Rhodus wist voor hem verlof te bekomen om terug te keeren. Ten tijde van Darius Codomanmis voerde Artabazus bevel in den slag bij Arbela, en hij vergezelde den ongelukkigen Koning op zijne vlugt. Toen deze vermoord was, begaf hij zich met de zonen naar Alexander, die hem uit hoofde zijner trouw jegens Darius vriendelijk ontving en hem tot landvoogd van Bactrië benoemde. Barsine, de dochter van Artabazus, was de moeder van Hercules, die Alexander tot vader had.
