Wijsgeerige kunsttermen

Dr. C.J. Wijnaendts Francken (1925)

Gepubliceerd op 20-07-2020

phantasie

betekenis & definitie

Verbeeldingskracht, welke een geweldige rol speelt in ’s menschen denken en in zijn zoowel wetenschappelijk als kunstvol scheppen, voorstellingen te voorschijn roepend die noch uit de onmiddellijke zintuigelijke waarneming, noch eenvoudig uit de enkele herinneringsbeelden voortvloeien.

Door Frohschammer (1877) werd de phantasie zelfs verheven tot grondbeginsel van het wereldproces, als de vormende kracht die in de natuur lichaamsvormen wist uit te beelden en in de menschelijke ziel als bewuste scheppingskracht geestelijke produkten weet te wrochten.

Van de visueele phantasie zijn de produkten opgebouwd uit eene eigenaardige samenvoeging van voorhanden elementen, die ieder op zichzelf ontleend zijn aan vroegere ervaring, al is die samenvoeging als zoodanig nimmer ervaren. Dit blijkt genoegzaam uit eene analyse van phantastische gedrochten als centaurus, eenhoorn, draak enz.

In een daarvoor sterk ontvankelijk gemoed kan eene onbeheerschte phantasie aanleiding geven tot het doen van allerlei verhalen die, hoewel niet gewild-opzettelijk, volkomen met de waarheid in strijd zijn. Phantast noemt men dan ook dengene, die de beelden zijner phantasie voor werkelijkheid houdt, althans ze overdraagt op de werkelijkheid.

< >