Archimedes was een der beroemdste meetkundigen der oudheid, die de wetenschap met verscheidene gewichtige stellingen vermeerderde; hij berekende de verhouding tusschen middellijn en cirkel, bepaalde de verhouding tusschen een bol en den om- geschreven cilinder, enz.
Ook heeft Archimedes hij de „wet van Archimedes" ontdekt, naar verhaald wordt op de volgende wijze. De koning Hiëro II van Syracuse had een kroon van zuiver goud bij een goudsmid besteld, doch deze had blijkbaar er veel zilver in gemengd. Nu verlangde Hiëro van Archimedes te weten, hoeveel zilver er in was. Wel was aan Hrch. zowel het S. G. van zilver als van goud bekend, doch de hoeveelheden zilver en goud in de kroon te berekenen kon hij aanvankelijk niet, daar hij den inhoud van zulk een samengesteld voorwerp als de kroon was, niet kon bepalen. Vervuld met dit voor hem zo gewichtig vraagstuk, nam hij op zekeren dag een bad in een kuip, die boordevol gevuld was ; bij het instappen liep er water uit, juist zoveel als zijn lichaam verplaatste, en zo vond Archimedes een eenvoudig middel om den inhoud ook van de kroon (en daardoor de bestanddelen) te berekenen. Hij riep dan ook vol vuur uit: „Heureka !" (Grieks „ik heb het gevonden") en ijlde naar huis. Deze uitdrukking is spreekwoordelijk geworden; men gebruikt ze, als men ten langen leste de oplossing van een moeilijk vraagstuk vindt; ook leest men dit woord wel eens op villa's, terwijl de heuristische (zelfzoekende) methode er eveneens aan herinnerd.
