Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 13-08-2019

Slangen

betekenis & definitie

Deze kruipende dieren of reptielen zijn bij de meeste mensen weinig in aanzien. Toch zijn het belangwekkende wezens, zowel wat betreft hun lichaamsbouw als hun levenswijze.

Het lichaam is buitensporig in de lengte gerekt en de ruggestreng kan bestaan uit 200 à 300 wervels, waarvan de meeste een paar ribben hebben. Deze ribben zijn niet door een borstbeen verbonden, maar zijn aan de buikzijde met de huid vergroeid, wat voor het voortbewegen van het dier van belang is.

Men kan zeggen: de slang loopt op haar ribben. De onderkaak is niet vast met de bovenkaak verbonden, maar losjes door middel van zeer rekbare pezen.

Hierdoor, en door het ontbreken van het borstbeen, is de slang in staat dieren te verslinden, die dikker zijn dan zijzelf. Voorts ontdoen deze reptielen zich jaarlijks van hun huid en verschijnen in een nieuw vel.

Zij werpen de hoornhuid in haar geheel af en in de bossen kan men die dan wel vinden.Er leven op aarde ± 1000 soorten slangen, vooral in de tropische landen, meestal in de bossen, op den grond of in de bomen; sommige leven in ’t water en zwemmen uitstekend. In ons land komen drie soorten slangen (in verschillende variëteiten) voor, n.l.

1) de ringslang, een onschadelijk dier, circa 1 meter lang en kenbaar aan een witgelen ring om den hals en ’n zilvergrijze kleur,
2) de gladde slang, met een dubbele rij zwarte vlekken op den rug; komt niet zo veel voor als de ringslang. Hij is ongeveer 70 c.m. lang en niet gevaarlijk;
3) de adder, een bruine giftslang met zwarte zigzaglijn op den rug (zie: Adder). Wij hebben dus in Nederland de beide hoofdsoorten, vergiftige en niet-vergiftige slangen, vertegenwoordigd. Het giftapparaat van de gevaarlijke giftige slangen werkt op de volgende wijze: In het achterhoofd bevindt zich een giftklier. Wanneer de slang bijt, wordt een druk op die klier uitgeoefend en een druppel venijn stroomt door een buis naar den tand en door het kanaal in den gifttand in de wond.

Wat moet men doen, indien men door een adder gebeten wordt? Omdat het reptiel betrekkelijk klein is (± 80 c.m.), bevindt zich de wond in de meeste gevallen in het been of in de hand. Twee rode puntjes tonen duidelijk aan, waar de gifttanden geraakt hebben. In de eerste plaats make men een flinke inkeping over deze beide wondjes, zodat er bloeding plaats heeft; dan binde men het geraakte lid boven de wond af, zodat de bloedcirculatie in het lid gestremd wordt en ga men dadelijk naar den dokter. Het uitzuigen van de wond is niet ongevaarlijk.

Verreweg de meeste slangensoorten leven in warme landen, zowel reuzenslangen, zoals de boa constrictor (zie aldaar) en python, die van 6 tot 10 meter lang worden, als ook dwergslangen, zoals de beruchte, in den Indischen archipel voorkomende ijzerslang, die ± 20 c.m. lang is.

Boa constrictor (ook afgodslang genoemd) en python zijn niet giftig, maar daarom niet minder gevaarlijk, want de lengte en de enorme spierkracht stellen het dier in staat den strijd tegen panter en luipaard op te nemen. Met een geweldigen sprong werpen zij zich op hun buit, omstrengelen en kraken hem, overdekken hem met speeksel en verslinden hem in zijn geheel. Verzadigd liggen zij langen tijd in diepen slaap en kunnen gevaarloos gedood -worden; maar wanneer zij hongerig zijn en op roof uitgaan, zijn het verschrikkelijke tegenstanders.

Giftige slangen zijn o.a. de brilslang of cobra, de ratelslang en de zeeslang.

De in Azië zo gevreesde brilslang ontleent haar naam aan een tekening op haar huid, welke aan een bril doet denken. In Ghina is zij een handelsartikel voor poeliers, want de Chinees vindt haar een lekker hapje.

De ratelslang, een Amerikaanse, dankt haar naam aan ’t ratelende geluid, dat zij met de schijven van haar staart maakt. Bij het afwerpen der huid blijft n.l. elk jaar een ring aan den staart over, die een hoornachtige schijf vormt.

< >