is een woord uit Spanje afkomstig, dat oorspronkelijk beduidt een openbare bekendmaking of acte van verzet, die van een deel der bevolking tegen de regering uitgaat; het is dus een bizondere vorm van révolutionnaire beweging. Meestal kwam zulk een revolutionnair optreden in Spaanse en Portugese landen van militaire zijde en betekende dan in engeren zin de verklaring van een hoofdofficier, dat hij weigert aan de wet te gehoorzamen en in opstand komt.
Daar deze pronunciamiento’s veelal een groot deel van de militaire macht aan haar zijde hadden, slaagden zij er niet zelden in de regering tot toegeven of aftreden te dwingen. In de 19de eeuw heeft Spanje niet minder dan zes grote pronunciamiento’s gekend.
