Wij gebruiken dit woord wel eens wat lichtvaardig. Als men weet, wat een hongersnood betekent, zou men het niet doen.
Want echte hongersnood is iets zo vreselijks, dat wij, West-Europeanen, er geen voorstelling van kunnen hebben.Voor ons is het een geschiedkundig begrip, een begrip, dat althans in geheel andere landen thuis hoort. In heel erge crisistijden wordt nog wel hevig geklaagd. En agitatoren nemen wel eens ijdellijk het woord honger bij spreekkoren op de lippen. Doch voor ons is hongersnood bijna ondenkbaar. Omstreeks 1848 is er in Duitsland en Ierland nog wel iets geweest, dat op den ouden hongersnood geleek. Doch sedert dien heeft men in West-Europa zoo iets niet meer gekend.
En vergelijk daarmee nu eens den toestand b.v. in de Middeleeuwen, die wel eens wat mooier gezien werden dan zij inderdaad waren. Ziehier jaren van hongersnoden: tussen 850 en 889 waren er 6 hongersnoodjaren, in 990, 1030, 1100 en 1187 was het heel erg. Van den hongersnood in Frankrijk in 1030—1032 weten wij wat meer — de verschrikkelijkste verhalen van kannibalisme zijn er aan de orde van den dag, het is een onmogelijk over te vertellen algemene moordpartij. Iets dergelijks geldt van den hongersnood van 1280—1282 in Bohemen. Een hongersnood in 1125 in Duitsland had ten gevolge, dat de halve bevolking stierf. In dien tijd kwam het bij een hongersnood veel voor, dat men de armen van een stad bij elkaar dreef en eenvoudig buiten de poorten aan den ondergang blootstelde.
In den loop der eeuwen verminderde het aantal hongersnoden en de ruwheid der zeden. Maar toch stierven er in 1772 in Kurhessen nog 150.000 mensen den hongerdood. Daarna was er in West-Europa geen sprake meer van zo’n algemenen, werkelijken hongersnood.
Intussen is men in Oost-Europa en in Azië nog niet zover. Hoe erg de hongersnood in Rusland in den laatsten tijd nog geweest is, onttrekt zich aan onze beoordeling, doch in Indië heeft Engeland er nog mee te tobben gehad tot het einde der vorige eeuw, zij het ook, dat een duidelijke vooruitgang ook daar op te merken was. En ook in Oost-Azië is nog herhaaldelijk sprake van hongersnood. Doch voor onze streken is in het algemeen de verschrikkelijke algemene ramp, in zijn oude uitgebreidheid en met de afschuwelijke verdierlijking als gevolg, wel bijna anderhalve eeuw niet meer voorgekomen.
