Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Garnalen

betekenis & definitie

Dat garnalen kleine, roze, kromme, rupsachtige dieren zijn, die, voor wie er van houdt, heerlijk smaken met wat peper en zout op een sneetje brood of zorgvuldig toebereid in een schelpje of croquetje, hoef ik je niet te vertellen.

Maar wist je ook, dat een garnaal alleen maar in gekookten toestand roze is, doch in zijn natuurstaat grijs en dan gehuld in een harde huid, die je er alleen maar na het koken gemakkelijk af kan krijgen? Misschien heb je wel eens een visser langs de deuren zien venten met een kar met levende garnalen en dan heb je gezien, wat een eigenaardig, fijn schaaldier een garnaal is.
De garnaal behoort tot de grote groep der gelede dieren en tot de klasse der schaaldieren. Het lichaam is omgeven door een harde, buigzame huid, die zij zo nu en dan eens afwerpt, om ongestoord te kunnen groeien, want net als bij de rupsen groeit de huid niet mee. Als de oude huid is afgeworpen, zit de nieuwe, nog weke huid er al onder en dan verstopt het jeugdige garnaaltje zich tijdelijk, omdat het dan weerloos voor zijn vijanden is.
Het lichaam van de garnaal bestaat uit 20 segmenten, waarvan er 13 tot een kopborststuk zijn vergroeid en 7 een bewegelijk achterlijf vormen. Het achterlijf is het roze krulletje, dat op de boterham gegeten wordt.
De vrouwtjes-garnaal legt eieren, die tussen de zwempoten vastkleven en net zolang door de moeder worden meegevoerd, tot ze uitkomen. De jongen ondergaan net als de kikkers een gedaanteverwisseling. Daar iedere wijfjesgarnaal per jaar ongeveer 5000 eieren kan leggen, begrijp je wel, dat het geslacht garnaal nog niet uitsterft.
Ze leven zowel in zout als in zoet water. Meestal trekken ze ’s zomers uit zee naar de brakke wateren, in hele kolonies, waarbij de kleintjes voorop gaan en de grotere volgen.
De garnalenvisserij wordt in ons land beoefend met de z.g. „garnalenkor”, een zakvormig net, waarin een driehoekig stuk is aangebracht om het terugzwemmen van de diertjes te beletten, en dat achter het schip aan over den bodem wordt gesleept. Ook wordt langs de kust en op de slikken van de Boven-Westerschelde met kar en paard of te voet naar garnalen gevist.
Gewoonlijk worden de garnalen, zodra ze zijn gevangen, aan boord met zout gekookt, daarna op platte manden afgekoeld en in manden verpakt. De garnalen, die voor uitvoer naar het buitenland bestemd zijn, worden onmiddellijk verzonden, zodat een garnaal, die vandaag gevangen is, morgen al te Londen wordt gegeten. Dit is om bederf te voorkomen, want je kunt een gekookte garnaal niet lang goedhouden.

< >