GEZEL, ook MEDGEZEL. Deze tweede graad der V M, van alle systema's, dient als overgang van Leerling tot Meester. De gezel is een persoon, die zijnen tijd als Leerling wel heeft volbragt en besteed, en zich door de opneming in dezen graad, in de Vrijmetselarij wil bekwamen.
De Gezellengraad is later ontstaan, dan de Meestergraad, en vormt eene afgezonderde afdeeling der BB, die minder doel heeft; want de Gezellen oefenen doorgaans geen hun eigendommelijk beroep uit, dat hen van de Leerlingen onderscheidt.
De aanneming tot gezel is het beeld van de zedelijke vorderingen des menschen op de baan der menschelijkheid, zij voert hem de troosteressen des levens, en der menschenkennis (de schoone kunsten, de veredeling des geestes en de ware gezellige vriendschap) in de armen.
De plegtige gelofte des Gezels, (Journeyman) luidde oudtijds als volgt: ‘Ik beloof, dat ik alle menschen zoo zal behandelen, als ik wensch, dat zij mij zullen doen; dat, wanneer ik voor anderen arbeid, ik zulks met allen ijver doen zal, even als ware het voor mij zelven; dat ik zorgvuldig bedacht zal zijn, nimmer iets te beloven, dan hetgene geoorloofd en regtvaardig is, en deze mijne belofte zal terug nemen, noch verbreken; dat ik mij naar mijne meeste krachten zal beijveren om te arbeiden; dat ik mij jegens een' ieder eerlijk zal gedragen; dat ik het schoone geslacht alle achting zal bewijzen, mij niet onbescheiden in woorden, werken of daden zal gedragen, niet eerder zal huwen, voordat ik het zekere vooruitzigt heb, eene familie te kunnen onderhouden, en dat ik na het huwelijk mijne vrouw zal liefhebben, met achterstelling van alle andere, enz.’ In het vraagstuk van den eersten graad der Koninklijke Orde van Herodom, wordt als oorzaak, waarom vijf BB eene Medgezellen-Loge vormen, opgegeven:
1o. Omdat er vijf tijdperken zijn, naar welke wij onze handelingen inrigten, namelijk:
minuten, uren, dagen, maanden en jaren.
2o. Omdat er vijf orden in de Bouwkunde zijn, welke de gebouwen versieren, namelijk: de Toskaansche, Dorische, Jonische, Korinthische en de Zamengestelde. 3o. Omdat er vijf punten in het Meesterschap zijn, die de VV MM vereenigen of moeten vereenigen.
