Gepubliceerd op 16-11-2020

Krakeend

betekenis & definitie

Mareca strepera (Linnaeus: Anas) 1758. Middelgrote soort van Grondeleend die de laatste jaren in de Lage Landen (weer) frequenter voorkomt als broed- en trekvogel.

De woerd is overwegend grijs van kleur. Het eerste element in de naam is een geluidsnabootsing van de roep (en dan getrouwer van die van het ?). Vele soorten Grondeleenden echter maken ook 'kwakende' geluiden die klinken als "krak", zodat met betrekking tot de naamgeving in het verleden wel verwisseling met andere Eendensoorten kan hebben plaats gevonden (bijv. de Boerenkrak 'een soort van Eend' [maar stellig geen Krakeend], sinds 1904 invD).Men zou gemakkelijk de indruk kunnen krijgen dat de Krakeend mogelijk wat luidruchtiger is dan andere soorten, gezien de wetenschappelijke naam: Lat strepera =luidruchtig (<Lat strepo 'schreeuwen'). De naam Krak Eend (voor de onderhavige soort) komt voor in deel IV van de NV (1809) ("1860" in VT kan dus met 50 jaar worden vervroegd). Een oudere N naam is (Baan)Roeper of Roeper-Eend ←, een friese volksnaam is Ropein (fries roppe 'roepen'; ein 'Eend'). Deze namen zijn ws. ontleend aan het kooikersvak, want de naam geeft mede aan dat de Eenden met hun geroep wilde soortgenoten lokten {wel moet men zich ernstig afvragen, of deze 'roepeenden' nu wel Krakeenden waren; eerder moet men toch denken aan Wilde Eenden Anas platyrhynchos}. In andere talen is op een of andere manier tot uitdrukking gebracht dat de soort een bepaald geluid maakt, zoals E Gadwall (<Gaddel [Merrett 1667], door Lockwood beschouwd als een onomatopee, D Schnatterente (vgl. N snateren 'met de snavel geluiden maken', zweeds Snatterand, noors Snadderand, deens Knarand, ijsl Gargönd, pools Krakwa, serv.-kr.

Patka kreketaljka, Am volksnaam Blarting Duck (='blèrende eend'). 'Verwante' (of beter: gelijkende) onomatopoëtische namen hebben op andere soorten Eenden betrekking, zoals Lat crecca 'Wintertaling', Lat querquedula 'Zomertaling' <Grkerkithalis 'Reiger'(?), DKrickente 'Wintertaling' etc. In de Duikeenden-groep hebben we fries Karein 'Tafeleend' en E volksnaam Cur 'Toppereend'. Buiten de Eenden, bijv. Gr Crex 'Kwartelkoning', E Crake 'Kwartelkoning, Kraai' ←) etc., en buiten de Vogels: N Krekel. Zie verder sub Krekelzanger.

{N KRIEP-ENDTE, Querquedula ... (VKc.1618) is óók een onomatopee, ofwel heeft een andere etymologie; er is een friese volksnaam Grypfügel ‘Krakeend' die er op gelijkt, maar er is óók fries Gryffügel, waarin gry(f)metanalytisch kan staan voor 'grijs'; vgl. Grêffügeltsje.} Voor de etymologie van Eend, zie aldaar.

< >