Gepubliceerd op 16-11-2020

Gulswan

betekenis & definitie

Friese volksnaam voor de Wilde Zwaan ←. Fries gul 'gil, schreeuw' past niet zo goed op het geluid van de Wilde Zwaan.

Fries gule ‘huilen' past mogelijk iets beter, en Zantema 1992 geeft: "De ulen, seefugels, hunen, wolven gule" en "De wyn gult yn ’e skoarstien." Het geluid van de Wilde Zwaan (waarvoor zie sub Zwaan) lijkt wel iets op het gehuil van de Wolf Canis lupus. De Vries 1912 en 1928 vermeldt de naam van het lemma.ETYMOLOGIE fries gule komt overeen met westdrents goelen 'gillen, klagend janken' [Smit 1996], westerkwartiers goeln 'huilen' [Weijnen 1996], noordhollands (westfries) gule, guile 'huilen' [Pannekeet 1990] en N (dial.) guilen 'huilen van de wind'. Ablautend oudnoords gaula 'huilen, schreeuwen'. Verwant zijn ws. lets/oudpruisisch Gulbis en litouws Gulbè 'Zwaan', die NEW onder Ngalpen plaatst.

Eveneens verwant, maar zonder eindconsonant, is fries geie 'schreeuwen, ophef maken', —oudnoords geyja 'blaffen'. Verwant buiten het germ: o.a. Gr chaskoo 'gapen' (>Gr chaos 'chaos, wanorde; de onmetelijke lege ruimte die bestond voordat iets geschapen was' en %a.ajia chasma 'ravijn, grote ruimte' >byzantijns-Grchasmata >Nkazemat 'bomvrij gewelf').

< >