Gepubliceerd op 23-02-2021

Thomas more

betekenis & definitie

(gelatiniseerd Morus) sir, engelsch staatsman en humanist, kanselier van Hendrik VIII van Engeland, was de zoon van een rechter der „King’s Bench” en werd 1480 te Londen geboren. Hij was eenigen tijd page bij kardinaal Morton en studeerde te Oxford in de humanistische wetenschappen en in de rechten.

Als advocaat en onder-sheriff van Londen trad hij in het parlement 1503 tegen de belastingen van Hendrik VII op, moest deswege naar Frankrijk uitwijken en keerde eerst na den dood des konings terug. Onder Hendr. VIII werd hij lid v/d geheim, raad, schatmeester der kroon, kanselier van Lancaster en 1523 voorzitter van het parlement. In deze functies was hij de voornaamste steun van kardinaal Wolsey, terwijl zijn geoefende pen de kath. politiek van Hendrik tegen de aanvallen der hervormers, als ook tegen Luther verdedigde. Na de vredesonderhandelingen te Kamerijk 1529 verhief Hendrik hem in de plaats van Wolsey tot lord-kanselier en gaf hem het staatszegel. M. oefende zijn ambt met groote onbaatzuchtigheid uit, doch toonde zich tegen de aanhangers der reformatie onverbiddelijk streng.

Toen Hendrik VIII, om zijn echtscheiding door te drijven, in 1532 met Rome geheel en al brak, legde M. zijn ambten neder en trok zich terug te Chelsea, Toen hij 1534 de nieuwe successiebepaling, waarbij tevens het eerste huwelijk des konings nietig verklaard werd, moest bezweren, was hij bereid, de successie te bezweren, maar wees de overige punten af. De koning liet hem daarom met bisschop Fisher in de gevangenis werpen en vervolgens, na vergeefsche pogingen om zijn meening te veranderen, in een schijnproces veroordeelen. M. eindigde 6 Juli 1535 zijn leven op het schavot; hij is door Leo XIII zalig verklaard. Zijn complete werken werden voor het eerst in 2 dln. uitgegeven, waarvan het eerste (Londen 1559) de in het engelsch geschreven, het tweede (Bazel 1563) de lat. werken bevat. Het meest bekend is zijn, in bijna alle talen vertaald werk De optimo reipublicae stitu deque nova Insula Utopia (Leuven 1516 en meerm.).

< >