(fr. chancelier, duitsch kanzier, eng. chancellor, van lat. cancellarius) eigenlijk: de ambtenaar, die bij het traliewerk, dat als afsluiting diende van de plaats waar de leden eener rechtbank bijeenkwamen, voor den zetel des rechters stond. In de middeleeuwen de ambtenaar van het hof, belast met de uitvaardiging van openbare stukken, de zegelbewaarder des rijks.
De waardigheid van K. was aanvankelijk een der hoogste in de europeesche staten en werd geregeld door geestelijken bekleed, daar deze bijna uitsluitend de letterkundige kennis bezaten. In Duitschland voerde de aartsbisschop-keurvorst van Mainz den titel van aartskanselier van het heilige roomsche rijk. De door hem benoemde vice-kanselier was de eigenlijke minister van het rijk en moest steeds bij den keizer zijn. In Frankrijk werd de K. uit den rechtsgeleerden stand gekozen; hij was de hoogste staatsambtenaar en werd voor het leven benoemd. Naast hem werd evenwel nog een zegelbewaarder (Garde des sceaux) benoemd, die de eigenlijke minister van Justitie was. In Engeland is de grootkanselier of lord kanselier (Lord High Chancellor of Great Britain) de hoogste staatsambtenaar, lid van den geheimen raad (Privy council), president of speaker van het Hoogerhuis, chef der rijkskanselarij, minister van Justitie en voorzitter van het hoogste Hof van appèl (Court of appeal); hij wordt benoemd door het overhandigen van het rijkszegel en heet daarom ook grootzegelbewaarder (Keeper of the Great Seal); voorts heeft men in Engeland nog een tweetal kanseliers, waarvan een de minister van financiën is.
Ierland heeft een afzonderlijken rijkskanselier. In Duitschland werden sedert de 15de eeuw ook de presidenten der hoogste gerechtshoven kanseliers genoemd. In het tegenwoordige duitsche rijk staat de rijkskanselier aan net hoofd van het rijksbestuur, is voorzitter van den Bondsraad en wordt benoemd door den keizer. Ook in Oostenrijk bestaat de waardigheid van rijkskanselier. In Zwitserland is de bondskanselier het hoofd der bondskanselarij. In Rusland is de staatskanselier de eerste minister. Voorts heeft men nog kanseliers van een ridderorde, en aan sommige universiteiten voert de curator den titel van K.
