een ouditalische god van het zaad en in het algemeen van de vruchtbaarheid, wiens eeredienst in Rome zeer oud is, ofschoon daarin reeds vroegtijdig grieksche elementen werden opgenomen. Men stelde hem gelijk met Kronos (zie beneden) en bracht de grieksche sagen van een gouden tijdperk op hem over; men vertelde daarom, dat hij als koning in Latium geheerscht had in den overouden tijd, toen de menschen zich zonder bedrog en twist slechts wijdden aan de vreedzame bezigheden van den landbouw.
Zijn hoofdfeest waren de Saturnaliën (zie ald.).Kronos, met wien de lat. S. geïdentificeerd i werd, was volgens de grieksche sage een der Titanen, de jongste zoon van Uranus en Gaea. Nadat hij zijn vader ontmand en van i den troon gestooten had, huwde hij met zijn i zuster Rhea, die hem Hestia, Demeter en Hera, Hades, Roseidon en Zeus baarde. Onder zijn heerschappij bloeide volgens Hesiodus het gou- den tijdperk. Daar hem voorspeld was, dat hij door een zijner kinderen van de heerschappij i beroofd zou worden, verslond hij ze allen ter- ! stond na hun geboorte; doch Rhea wist den jongste, Zeus, aan zijn vervolging te onttrek- , ken, door Kronos een in doeken gewikkelden steen in plaats van den pasgeborene te verslinden te geven. Toen de knaap groot was geworden, werd Kronos, nadat hij de verslonden kinderen weer had uitgebraakt, door Zeus onttroond en met de overige Titanen in den Tartarus geworpen. Tegenover de meening dat Kronos een overoude god van den oogst is (daarom afgebeeld met een zeis als attribuut), staat de opvatting, dat hij van niet-griekschen (wellicht phenicischen) oorsprong en zijn eeredienst over Creta naar Griekenland gekomen is. De antieke kunst stelde hem gewoonlijk als een oud, gebaard man voor, met een zeis in de hand.
