Gepubliceerd op 18-03-2021

Registreertoestellen

betekenis & definitie

zijn instrumenten waardoor waarnemingen van verschijnselen en tevens van den tijd waarop zij zijn voorgekomen onafgebroken worden opgeteekend. Een der meest gebruikte is de chronograaf, die door de astronomen wordt gebezigd tot het doen van tijd-waarnemingen: op een band van papier, gelijkmatig voortbewogen door een uurwerk, worden, langs electromagnetischen weg, zoowel bepaalde tijdstippen, b.v. secunden, door het astronomisch uurwerk, als de waargenomen tijdstippen, b.v. van den doorgang eener ster door kruisdraden, aangeteekend.

Een ruim gebruik wordt van registreertoestellen gemaakt in de meteorologische observatoria, waardoor de waarnemers worden^ ontheven van het verrichten van nachtelijke waarnemingen. Onder de vele en velerlei zelfregistreerende instrumenten verdienen de volgende vermelding. Zelfregistr* Thermometer, Thermograaf, fig. 1 en 2; tot maat der temperatuur wordt gebezigd de kromming van een geheel met alcohol gevuld nieuwzilveren reservoir T van plat-cylindervormige doorsnede; als de temperatuur toeneemt zet zich de alcohol uit, de kromming van T wordt zwakker en de beweging wordt door de hefboomen b en c overgebracht op de schrijfstift d, die op de ronddraaiende trommel M, met glycerine-inkt, die niet uitdroogt, een kromme lijn teekent. Zelfregistr. Barometer, Barograaf, fig. 3 en 4, bestaat uit 8 boven elkaar geplaatste luchtledige, metallieke doozen met veerkrachtige deksels: een binnen de doozen aangebrachte veer f verhindert de geheele samendrukking en houdt evenwicht met de dampkringsdrukking. De werking der doozen voegt zich samen; bijl stijgenden barometerstand krimpen zij samen, bij dalende luchtdrukking zetten ziji uit: de beweging wordt op een schrijfstift overgebracht op dezelfde wijze als bij de thermograaf. Zelfregistr. vochtigheidsmeter (Hygr ograaf), fig. 5, dient tot het opteekenen van de veranderingen in den vochtigheidstoestand, die door middel van de uitzetting en inkrimping van een nauwkeurig van vetdeelen gezuiverd haar H worden gemeten. Zelfregistr, regenmeter (Pluviograaf), fig. 6. De regen wordt opgevangen in den trechter A van 200 cM.2 oppervlak; het water vloeit van daar in ’t cylindrische reservoir G; daarin bevindt zich een drijver, aan wiens as 8 een hefboom is bevestigd waaraan eene pen, die teekent op de eenmaal per etmaal om haar as wentelende trommel T. Is het reservoir G volgeloopen en de pen dus aan den bovensten rand van T gekomen, dan treedt een hevel in werking waardoor het water uit G snel naar het vat K afvloeit; de drijver zakt, de pen komt weer op zijn nulpunt bij ’t onderste gedeelte van T en het toestel is weer gereed tot het aanwijzen van nieuwe hoeveelheden regen.Ook voor onafgebroken opteekening van windrichting en windkracht of windsnelheid zijn zelfregistr. instrumenten uitgedacht (anemografen) van allerlei, zeer verschillende constructies. De duur van den zonneschijn wordt geregistreerd door zonneschijn-autografen; bij de een (Campbell) ligt een strook papier in het met de beweging der zon veranderlijke brandpunt van een glazen bol en de meerdere of mindere mate van het zwartbranden van ’t papier is een maat voor de intensiteit en den duur van den zonneschijtn; bij een ander instrument valt het zonlicht op een kleine opening in een cylindrische doos waarin zich lichtgevoelig (blauwdruk) papier bevindt; het beeldje der opening beweegt zich over het papier en geeft, na uitwassching, een blauwe lijn op een witten grond; bij deze instrumenten is een uurwerk overbodig, daar de zon zelve a]s zoodanig fungeert.

Ook van lucht-eiectrische (electografen) en aardmagnetische verschijnselen (magnetografen) en aardbevingen (seismografen) wordt door middel van zelfregistr. instrumenten aanteekening gehouden; hierbij' geschiedt de registreering meestal langs photographischen weg, waarbij een lichtbundel, teruggekaatst op een bewegelijken spiegel, een beeld vormt op een ronddraaiende trommel waarop lichtgevoelig papier is gespannen.

< >